ΦΙΛΙΠΠΟΣ ὁ Ἀπόστολος καὶ Διάκονος τοῦ Κυρίου ἦτο εἷς ἐκ τῶν Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων καὶ τῶν ἑπτὰ Διακόνων, κατήγετο δὲ ἀπὸ τὴν Καισάρειαν τῆς Παλαιστίνης [1]. Οὗτος εἶχε τέσσαρας θυγατέρας, αἵτινες προεφήτευον (μεταξὺ τῶν ὁποίων ἦσαν ἡ Ἑρμιόνη καὶ ἡ Εὐτυχίς) [2] καθὼς περὶ τούτου ἀναφέρει ὁ θεῖος Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς εἰς διάφορα μέρη τῶν Πράξεων, καὶ Εὐαγγελιστὴν αὐτὸν ὀνομάζει, λέγων· «τῇ δὲ ἐπαύριον ἐξελθόντες ἤλθομεν εἰς Καισάρειαν, καὶ εἰσελθόντες εἰς τὸν οἶκον Φιλίππου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ, ὄντος ἐκ τῶν ἑπτά, ἐμείναμεν παρ’ αὐτῷ. Τούτῳ δὲ ἦσαν θυγατέρες παρθένοι τέσσαρες προφητεύουσαι» (Πράξ. κα’ 8-9). Μαρτυρεῖ δὲ ὁ αὐτὸς καὶ ὅτι ὁ Ἀπόστολος οὗτος κατεστάθη Διάκονος ὑπὸ τῶν Ἀποστόλων ἐπὶ τὰς χρείας καὶ τραπέζας τῶν πτωχῶν καὶ χηρῶν ὁμοῦ μὲ τὸν Στέφανον καὶ τοὺς ἄλλους πέντε (Πράξ. ϛ’). Οὗτος ὁ Ἀπόστολος ἐξελθὼν εἰς τὸ κήρυγμα κατὰ τὸ 35ον ἔτος ἀπὸ Χριστοῦ Γεννήσεως, ἐνέπλησε τὴν Σαμάρειαν ἀπὸ τὴν διδασκαλίαν τοῦ Εὐαγγελίου. Οὗτος καὶ τὸν Σίμωνα τὸν μάγον ἐβάπτισεν, ὑποκριθέντα ὅτι ἐδέχθη τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ. Ἁρπαγεὶς δὲ ὁ αὐτὸς ὑπὸ Ἁγίου Ἀγγέλου, ἔφθασεν εἰς τὸν δρόμον τὸν εὐνοῦχον τῆς Βασιλίσσης Κανδάκης καὶ κατηχήσας αὐτὸν ἐβάπτισεν [3]. Ἔπειτα πάλιν ἐφέρθη ὑπὸ τοῦ Ἀγγέλου εἰς τὴν Ἄζωτον [4], καὶ ἐφώτισεν αὐτὴν μὲ τὴν διδασκαλίαν τοῦ Εὐαγγελίου. Μετὰ ταῦτα ἐπῆγεν εἰς τὰς Τράλλεις, πόλιν εὑρισκομένην ἐν τῇ Μικρᾷ Ἀσίᾳ [5], καὶ διὰ τῆς διδασκαλίας του ἔπεισεν ὅλους τοὺς ἐκεῖ εὑρισκομένους να πιστεύσωσιν εἰς τὸν Χριστόν. Εἰς αὐτὴν δὲ τὴν πόλιν κτίσας καὶ Ἐκκλησίαν πρὸς Κύριον ἐξεδήμησε.
Ὑποσημειώσεις
[1] Τὸ ὄνομα Καισάρεια ἐδόθη κατὰ τὴν ἀρχαιότητα εἰς διαφόρους πόλεις πρὸς τιμὴν Ρωμαίων αὐτοκρατόρων. Ἐκ τούτων σπουδαιότεραι ἦσαν: αʹ) Ἡ τῆς Καππαδοκίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, πατρὶς τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, κειμένη εἰς ὕψος 1.095 μέτρων ὑπὲρ τὴν ἐπιφάνειαν τῆς θαλάσσης εἰς ἀπόστασιν 256 χ.λ.μ. νοτιοατολικῶς τῆς Ἀγκύρας. βʹ) Ἡ ἐνταῦθα μνημονευομένη, ἥτις ἦτο παράλιος πόλις τῆς Παλαιστίνης, κειμένη εἰς τὰς πρὸς τὴν Μεσόγειον θάλασσαν ἀκτὰς αὐτῆς. Αὕτη μετὰ τὴν ὑπὸ τοῦ Τίτου ἐν ἔτει 70 μ.Χ. καταστροφὴν τῆς Ἱερουσαλὴμ διετὲλεσε πρωτεύουσα τῆς Παλαιστίνης ἐπὶ τέσσαρας ἑκατονταετηρίδας. Εἰς τὴν Καισάρειαν ταύτην διεδόθη λίαν ἐνωρὶς ὁ Χριστιανισμὸς δι’ ὁράματος τοῦ Ἑκατοντάρχου Κορνηλίου (βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Σεπτεμβρίου). Αὕτη κατεστράφη ἐν ἔτει 1265 ὑπὸ τοῦ Σουλτάνου Βιβάρ, σῴζονται δ’ ἔτι ἐρείπια ταύτης. γʹ) Ἡ Καισάρεια Φιλίππου ταύτην ἐπεσκέφθη ὁ Κύριος εὑρισκόμενος σωματικῶς ἐπὶ τῆς γῆς (Ματθ. ιϛʹ 13, Μάρκ. ηʹ 27). Ἀρχαιότερον ἐκαλεῖτο Πανιάς. Σήμερον εἶναι μικρὸν χωρίον καλούμενον Μπάνιας καὶ ἀνήκει εἰς τὴν Συρίαν, κεῖται δὲ πλησίον τοῦ τριεθνοῦς σημείου εἰς τὸ ὁποῖον συναντῶνται τὰ σύνορα Συρίας, Λιβάνου καὶ Ἰσραήλ.
[2] Βλέπε περὶ τούτων εἰς τὴν δʹ (4ην) τοῦ Σεπτεμβρίου κατὰ τὴν ὁποίαν ἑορτάζονται, ἐν τόμῳ Θʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».
[3] Σημείωσαι ὅτι ὁ εὐνοῦχος οὗτος κατ’ ἄλλους μὲν ἐπῆγεν εἰς τὴν Ταπροβάνην καὶ κατ’ ἄλλους εἰς τὴν Μερόην τῆς Αἰγύπτου διότι εἰς αὐτὰς τὰς χώρας ἐβασίλευε κατ’ αὐτοὺς ἡ Κανδάκη. Ὁ δὲ θεῖος Εἰρηναῖος (βιβλ. γʹ), ὁ Εὐσέβιος (Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία, βιβλ. βʹ, κεφ. αʹ) καὶ ὁ Ἱερώνυμος (Εἰς τὸν Ἡσαΐαν κεφ. ναʹ καὶ Ἐπιστολὴ ργʹ) λέγουσιν, ὅτι ὁ εὐνοῦχος οὗτος ἐχρημάτισεν ὁ πρῶτος Ἀπόστολος τῶν Αἰθιόπων. Καὶ αὕτη ἡ γνώμη ἐπικρατεῖ καὶ παρὰ τοῖς Ἀβυσσηνοῖς ἄχρι τῆς σήμερον.
[4] Ἡ Ἄζωτος ἦτο πόλις τῆς Παλαιστίνης, μεταξὺ Γάζης καὶ Ἰόππης, ἀπέχουσα περὶ τὰ πέντε χιλιόμετρα ἀπὸ τῆς Μεσογείου θαλάσσης.
[5] Τράλλεις· ἀρχαία πόλις τῆς Λυδίας τῆς νοτίου Μικρᾶς Ἀσίας, ἐπὶ τῆς πεδιάδος τοῦ Μαιάνδρου. Τὰ ἐρείπια αὐτῆς ἀνεκαλύφθησαν ἐσχάτως πλησίον τοῦ Ἀϊδινίου.