ΘΕΟΔΩΡΟΣ ὁ Ἅγιος Μάρτυς ἤκμασε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ ἀποστάτου βασιλέως Ἰουλιανοῦ ἐν ἔτει τξα’ (361), συνελήφθη δὲ ἁρπαγεὶς εἰς τὸ μέσον τῆς ἀγορᾶς ὑπὸ τοῦ ἐπάρχου Σαλουστίου διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην: Ὅταν ὁ ἀσεβὴς Ἰουλιανὸς προσέταξε νὰ μετακομισθῶσιν ἀπὸ τὴν Δάφνην, ἤτοι ἀπὸ τὸ τῆς Ἀντιοχείας προάστιον, τὰ λείψανα τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Βαβύλα καὶ τῶν σὺν αὐτῷ, οἱ βαστάζοντες αὐτὰ Χριστιανοὶ ἔψαλλον ἕνα ψαλμὸν τοῦ Δαβίδ, καὶ εἰς πᾶσαν περικοπὴν ἔλεγον τὸν στίχον τοῦτον: «Αἰσχυνθήτωσαν πάντες οἱ προσκυνοῦντες τοῖς γλυπτοῖς», ἐπειδὴ ἐνόμιζον οἱ εἰδωλολάτραι ἧτταν καὶ ἀδυναμίαν τοῦ ἐν τῇ Δάφνῃ Ἀπόλλωνος τὴν τῶν Ἁγίων λειψάνων μετάθεσιν. Τοῦτον δὲ τὸν στίχον ἀκούσας ὁ Ἰουλιανὸς ὠργίσθη. Ὅθεν κατὰ προσταγὴν αὐτοῦ συνελήφθη ὁ Ἅγιος Θεόδωρος οὗτος, διότι ἦτο ζηλωτὴς τῆς εὐσεβείας καὶ εἷς τῶν ψαλλόντων τὸν ρηθέντα στίχον· καὶ λοιπὸν κρεμασθεὶς ἐπὶ ξύλου ὁ τοῦ Χριστοῦ Ἀθλητής, κατεξεσχίσθη μὲ βούνευρα εἰς τὰς ὠμοπλάτας καὶ ἐτρυπήθη εἰς τὰ πλευρὰ μὲ ὄνυχας, οὕτω τιμωρούμενος ὁ Ἅγιος ἀπὸ πρωΐας μέχρις ἑσπέρας. Ἔπειτα δεθεὶς μὲ ἁλυσίδας ἐρρίφθη εἰς τὴν φυλακήν.
Τὴν δὲ ἐρχομένην ἡμέραν, μαθὼν ὁ Ἰουλιανὸς τὴν ἀνδρείαν, τὴν ὁποίαν ἔδειξεν ὁ νέος, καὶ ἠξεύρων, ὅτι ὅταν οἱ Χριστιανοὶ ὑπομείνωσι μέχρι τέλους τὸ Μαρτύριον καὶ θανατωθῶσιν, ὁ θάνατος αὐτὸς εἰς μὲν τοὺς τιμωροῦντας τυράννους λογίζεται ἧττα καὶ καταισχύνη, εἰς δὲ τοὺς τιμωρουμένους Μάρτυρας λογίζεται νίκη καὶ δόξα καὶ χαρά, τοῦτο, λέγω, ἠξεύρων ὁ παραβάτης, προσέταξε νὰ ἀπολύσωσι τὸν Ἅγιον ἀπὸ τῆς φυλακῆς. Μετὰ ταῦτα ἠρώτησάν τινες τὸν Μάρτυρα τοῦτον ἂν ᾐσθάνετο πόνους, ὅταν ἐδοκίμαζε τὰς πικρὰς ἐκείνας βασάνους, πρὸς τοὺς ὁποίους ἀπεκρίθη, ὅτι κατ’ ἀρχὰς μὲν ᾐσθάνετο ὀλίγον τινὰ πόνον, εἶτα δὲ ἐφάνη εἰς αὐτὸν Ἅγιος Ἄγγελος ἐν σχήματι ἀνθρώπου κρατῶν εἰς τὰς χεῖρας μανδήλιον ἁπαλὸν καὶ ψυχράν, μὲ τὸ ὁποῖον ἐσπόγγιζε τὸν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου του καὶ παρεκίνει αὐτὸν νὰ ἔχῃ θάρρος καὶ γενναιοκαρδίαν. Διὰ τοῦτο καὶ ὅταν οἱ δήμιοι ἔπαυσαν καὶ δὲν ἐτιμώρουν τὸν Ἅγιον, δὲν ἐχάρη διὰ τὸ πέρας, ἀλλὰ μᾶλλον ἐλυπήθη, ἐπειδὴ μὲ τὴν παῦσιν τῶν βασάνων ἔλειψε καὶ ὁ φαινόμενος ἐκεῖνος οὐράνιος Ἄγγελος καὶ δὲν ἐπροξένει πλέον εἰς αὐτὸν τὸ θάρρος ἐκεῖνο καὶ τὴν οὐράνιον παρηγορίαν. Τοιαῦτα ποιήσας ὁ παραβάτης Ἰουλιανός, αὐτὸς μὲν μὲ πικρὸν καὶ ἐπονείδιστον θάνατον ἀπώλεσε τὴν μιαρὰν ψυχήν του εἰς τὴν χώραν τῶν Περσῶν, ὁ δὲ Ἅγιος Θεόδωρος τοιαῦτα παθὼν παρ’ αὐτοῦ, ἀγάλλεται ἐν Κυρίῳ καὶ ἀναπαύεται εἰς τὰ οὐράνια.