ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ ὁ Ἅγιος Ἀσκητὴς καὶ Μάρτυς ἀφιέρωσε τὴν ζωήν του εἰς ἀσκητικὴν ὅλως καὶ ἐναγώνιον φιλοσοφίαν. Ὅθεν μὲ τὴν ἄσκησιν ταύτην καὶ τὸν ἀγῶνα ἀπέκτησε πᾶν εἶδος ἀρετῆς. Οὗτος κατήγετο μὲν ἐκ τῆς πόλεως Αἰλίας, ἤτοι ἐκ τῶν Ἱεροσολύμων [1], διέτριβε δὲ εἰς τὴν Σκυθόπολιν [2], προσφέρων εἰς τὴν τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίαν τρεῖς ἐν ταὐτῷ ὑπηρεσίας, τὴν τῆς ἀναγνώσεως, τὴν μεθερμήνευσιν τῆς Συριακῆς γλώσσης καὶ τὴν ἀποδίωξιν τῶν δαιμόνων. Ἐπειδὴ δὲ ἀπεκαλύφθησαν τὰ ἔνθεα αὐτοῦ κατορθώματα, ἐφέρθη εἰς τὴν Καισάρειαν καὶ παρεκινεῖτο ὑπὸ τοῦ ἐκεῖ ἄρχοντος νὰ θυσιάσῃ εἰς τὰ εἴδωλα. Τότε ὁ Μάρτυς περιγελάσας αὐτόν, εἶπεν ἐκεῖνο τὸ τοῦ Ὁμήρου· «Οὐκ ἀγαθὸν πολυκοιρανίη· εἷς κοίρανος ἔστω [3], εἷς Θεός, ὁ ποιητὴς καὶ Δημιουργὸς τῶν ὅλων». Ταῦτα ἀκούσας ὁ ἄρχων ἐνεπλήσθη ὀργῆς καὶ καταδικάζει τὸν Ἅγιον εἰς τὸν διὰ ξίφους θάνατον. Οὕτω δὲ ὁ μακάριος εὗρε σύντομον τὴν ὁδὸν τὴν εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἄγουσαν.
Ὑποσημειώσεις
[1] Τὰ Ἱεροσόλυμα, ὡς γνωστόν, κατεστράφησαν ἐν ἔτει 70 μ.Χ. ὑπὸ τοῦ Τίτου καὶ ἐκ δευτέρου ὑπὸ τοῦ Αἰλίου Ἀδριανοῦ ἐν ἔτει 135 μ.Χ., ὅστις δὲν ἀφῆκεν εἰς αὐτὰ λίθον ἐπὶ λίθου. Ἐλθὼν ὅμως αὐτοπροσώπως ἐν ἔτει 136 καὶ ἐπειδὴ τοῦ ἤρεσεν ὁ τόπος ἀνῳκοδόμησε τὴν πόλιν, ὠνομάσας αὐτὴν Αἰλίαν Καπιτωλίαν. Αἰλίαν μὲν ἀπὸ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ, Καπιτωλίαν δὲ ἀπὸ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἐν αὐτῇ ναοῦ τοῦ Καπιτωλίου Διός, τὸν ὁποῖον ᾠκοδόμησεν ἐπὶ τῆς θέσεως τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος.
[2] Ἡ Σκυθόπολις εἶναι καὶ αὐτὴ πόλις τῆς Παλαιστίνης, ἡ σπουδαιοτέρα τῆς ὁμοσπονδίας τῆς Δεκαπόλεως.
[3] Ἰλιάδος Βʹ, στ. 204.