ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ, ΘΕΣΠΕΣΙΟΣ καὶ ΑΝΑΤΟΛΙΟΣ οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ἦσαν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαξιμιανοῦ, ἐν ἔτει τ’ (300), πατρίδα μὲν ἔχοντες τὴν ἐπαρχίαν τῶν Γαλατῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας [1] τὴν τουρκιστὶ λεγομένην Γελάς, πόλιν δὲ τὴν Γάγγραν, υἱοὶ γονέων Ἑλλήνων, ὀνομαζομένων Φιλοθέου καὶ Εὐσεβείας, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ μὲν πατήρ των ἦτο ἀπὸ τὴν χώραν τῶν Γαλατῶν, ἡ δὲ μήτηρ των ἀπὸ τὴν Νικομήδειαν. Ὁ μὲν λοιπὸν Εὐστάθιος κατεγίνετο εἰς τὴν σπουδὴν τῶν γραμμάτων, ὁ δὲ Θεσπέσιος καὶ Ἀνατόλιος μετεχειρίζοντο τὴν τέχνην τοῦ πατρός των, ὅστις ἦτο πωλητὴς ἐνδυμάτων. Ὁ δὲ πατήρ των Φιλόθεος, ἐρχόμενος μίαν φορὰν ἐκ τῆς Ἀνατολῆς εἰς τὴν Νικομήδειαν μετὰ τοῦ υἱοῦ του Ἀνατολίου, ἐδιδάχθη τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν ἀπὸ τὸν συνοδοιποροῦντα μὲ αὐτοὺς Λουκιανὸν τὸν Πρεσβύτερον καὶ διδάσκαλον [2]· ὅθεν πεισθέντες καὶ αὐτὸς καὶ ὁ υἱός του εἰς τας ἐκείνου διδασκαλίας, ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἐβαπτίσθησαν. Ὁ δὲ Εὐστάθιος καὶ Θεσπέσιος πορευόμενοι εἰς τὴν Νικομήδειαν συνήντησαν τὸν μακάριον Ἐπίσκοπον Νικομηδείας Ἄνθιμον [3], καὶ διδαχθέντες παρ’ αὐτοῦ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν ἐβαπτίσθησαν καὶ αὐτοί. Ἔπειτα ὁ μὲν πατήρ των Φιλόθεος ἐχειροτονήθη Πρεσβύτερος, ὁ δὲ Εὐστάθιος ἐχειροτονήθη Διάκονος.

Δὲν παρῆλθε πολὺς χρόνος, ὅτε ἀπέθανον οἱ γονεῖς τῶν Ἁγίων τούτων, αὐτοὶ δὲ διαβάλλονται εἰς τὸν Μαξιμιανὸν ὅτι εἶναι Χριστιανοὶ καὶ δέρονται μὲ βάκλα, ἤτοι μὲ τυμπανόξυλα καὶ κλείονται εἰς τὴν φυλακήν, εἰς τὴν ὁποίαν ἐλθὼν θεῖος Ἄγγελλος ἔλυσε τοὺς Μάρτυρας ἀπὸ τὰ δεσμὰ καὶ λυθέντες ἔφαγον καὶ ἔπιον. Τὴν δὲ ἐρχομένην ἡμέραν παρεδόθησαν εἰς τὰ θηρία καὶ παλαίσαντες μὲ αὐτὰ ἔμειναν ἀβλαβεῖς. Ὅθεν λαβὼν αὐτοὺς Ἀντώνιος ὁ κόμης καὶ φέρων εἰς τὴν Νίκαιαν, τοὺς ἐβασάνισε μὲ πολλὰς βασάνους, διότι ἐκρέμασεν αὐτοὺς εἰς ξύλον καὶ μὲ σιδηροῦς ὄνυχας τόσον πολὺ τοὺς κατεξέσχισεν ὁ ἀπάνθρωπος, ὥστε ὅλη ἡ ἐκεῖσε γῆ ἐβάφη μὲ τὸ αἷμα, ἔπειτα ἔρριψεν αὐτοὺς εἰς τὴν φυλακήν. Φανεὶς δὲ πάλιν θεῖος Ἄγγελος ἠλευθέρωσεν αὐτοὺς ἀπὸ τοὺς πόνους τῶν πληγῶν καὶ τὰ σώματα αὐτῶν ἀποκατέστησεν ὑγιᾶ. Ταῦτα τὰ παράδοξα βλέπων ὁ αἱμοβόρος ἐκεῖνος προσέταξε νὰ ἀποκεφαλίσωσι τοὺς Μάρτυρας. Ἐρχόμενοι δὲ οἱ Ἅγιοι εἰς τὸν τόπον τῆς τελειώσεως, παρέδωκαν αἴφνης τὰς ψυχάς εἰς χεῖρας Θεοῦ καὶ ἔλαβον τοὺς στεφάνους τοῦ Μαρτυρίου. Οἱ δὲ δήμιοι, φοβηθέντες μήπως κακοποιήσῃ αὐτοὺς ὁ τύραννος, διότι δὲν ἐτελείωσαν τὴν προσταγήν του, τούτου ἕνεκα, καίτοι ἦσαν τὰ σώματα τῶν Ἁγίων νεκρά, ἀπέκοψαν ὅμως τὰς τιμίας αὐτῶν κεφαλάς.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ