ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ καὶ ΔΑΡΕΙΑ, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἔζησαν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Νουμεριανοῦ τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη σπγ’σπδ’ (283-284) καὶ ὁ μὲν Χρύσανθος ἦτο υἱὸς Συγκλητικοῦ τινος ἄρχοντος τῆς Ἀλεξανδρείας ὀνόματι Πολέμωνος, ἡ δὲ Δαρεία κατήγετο ἐξ Ἀθηνῶν. Κατηχηθεὶς δὲ ὁ Χρύσανθος εἰς τὴν εἰς Χριστὸν Πίστιν ὑπό τινος Ἐπισκόπου, ὅστις ἦτο κεκρυμμένος ἐντὸς στηλαίου καὶ βαπτισθεὶς ὑπ’ αὐτοῦ, ἐκήρυττε τὸν Χριστόν, τοῦθ’ ὅπερ μαθὼν ὁ πατὴρ τοῦ Ἁγίου ἔκλεισεν αὐτὸν εἰς τὴν φυλακὴν καὶ ἐτιμώρει μὲ πολυήμερον πεῖναν.
Ἐπειδὴ ὅμως ὁ Ἅγιος ἔμεινεν ἀσάλευτος εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Πίστιν, τούτου ἕνεκα ὁ πατήρ του ἔστειλε καὶ ἔφερεν ἐξ Ἀθηνῶν ὡραίαν νεάνιδα, Δαρείαν ὀνόματι, ἥτις ἦτο φιλόσοφος, ἐξηνάγκαζε δὲ τὸν υἱόν του Χρύσανθον νὰ λάβῃ αὐτὴν εἰς γάμον μὲ τὸν σκοπὸν νὰ μεταβληθῇ, διὰ τοῦ πρὸς αὐτὴν ἔρωτος, ἀπὸ τῆς Πίστεως τῶν Χριστιανῶν. Ὁ δὲ Ἅγιος, βλέπων αὐτήν, τὴν μετεχειρίσθη ὡς ἀδελφὴν καὶ ὄχι ὡς γυναῖκα, συνεφώνησαν δὲ καὶ οἱ δύο νὰ μένωσι παρθένοι μέχρι θανάτου. Ὅθεν, ἀντὶ νὰ πείσῃ ἡ Δαρεία τὸν Χρύσανθον, ἔπεισεν ὁ Χρύσανθος τὴν Δαρείαν διὰ τῶν διδασκαλιῶν του, ἥτις καὶ ἀρνηθεῖσα τὴν πατρικὴν ἀσέβειαν, ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν καὶ ἐδέχθη τὸ Ἅγιον Βάπτισμα.
Ἐδίδασκον λοιπὸν καὶ οἱ δύο Ἅγιοι εἰς τὸν λαὸν σωφροσύνην καὶ καθαρότητα καὶ πολλοὶ διὰ τούτων ἐπίστευσαν εἰς τὸν Χριστόν. Πληροφορηθέντες τοῦτο οἱ εἰδωλολάτραι, ὠργίσθησαν καὶ διέβαλον τοὺς Ἁγίους εἰς τὸν ἔπαρχον Κελλερῖνον, λέγοντες, ὅτι οὗτοι πείθουσι τὰς γυναῖκας νὰ ἀφήνωσι τοὺς συζύγους των καὶ νὰ ἀκολουθῶσι τὸν Χριστόν. Ὅθεν ὁ ἔπαρχος παρέδωκεν αὐτοὺς εἰς τὸν τριβοῦνον Κλαύδιον. Ὁ Κλαύδιος τότε ἀπομακρύνας τοὺς Ἁγίους ἔξω τῆς πόλεως, ἐτιμώρησεν αὐτοὺς μὲ διαφόρους βασάνους καὶ ἰδὼν ὅτι ἔμειναν ἀβλαβεῖς πίστευσεν εἰς τὸν Χριστὸν μετὰ τῆς συζύγου καὶ τῶν τέκνων του. Ὅθεν βασανίσας τούτους ὁ Κελλερῖνος ὡς πιστεύσαντας εἰς Χριστόν, ἐθανάτωσεν αὐτοὺς καθ’ ὃν τρόπον κατωτέρω γράφεται, τοὺς δὲ Ἁγίους Χρύσανθον καὶ Δαρείαν διέταξε καὶ ἔρριψαν ἐντὸς λάκκου βορβορώδους, ἐν αὐτῷ δὲ χωσθέντες καὶ καταπατηθέντες ἔλαβον οἱ μακάριοι τοὺς στεφάνους τῆς ἀθλήσεως.