Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ Ὅσιος καὶ Θεοφόρος Πατὴρ ἡμῶν ΣΥΜΕΩΝ ὁ Νέος Θεολόγος ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Σελίδα 2 από 42

Ὁ Ὅσιος ὅμως δὲν ἠρέσκετο εἰς τοῦτο, διὰ νὰ μὴ ζημιωθῇ τὸν Θεόν, ἀπολαμβάνων τὰ φθαρτά, μετὰ μεγάλης δὲ βίας κατεπείσθη καὶ ἔγινε Σπαθαροκουβικουλάριος [1] τῶν βασιλέων καὶ εἷς ἐκ τῶν τῆς συγκλήτου τῆς βασιλείας καὶ τοῦτο πάλιν οἰκονομικῶς τὸν καιρὸν ἐξαγοραζόμενος. Ἀφ’ οὗ δὲ ὁ θεῖός του ἐπλήρωσε τὸ κοινὸν χρέος μὲ αἰφνίδιον θάνατον, εὑρὼν τὴν εὐκαιρίαν κατάλληλον ὁ Συμεὼν ἔφυγεν ἐκ τοῦ κόσμου καὶ τῶν ἐν τῷ κόσμῳ καὶ μετέβη εἰς τὸ Μοναστήριον τοῦ Στουδίου, πρὸς τὸν Πνευματικόν του Πατέρα καὶ διδάσκαλον καὶ μέγαν εἰς τὴν ἀρετὴν Συμεών, τὸν ἐπονομαζόμενον Εὐλαβῆ. Εὑρὼν δὲ αὐτὸν τὸν παρεκάλεσε νὰ τὸν δεχθῇ καὶ νὰ τὸν κάμῃ Μοναχόν· ἐκεῖνος ὅμως, ὡς ἔμπειρος καὶ σοφός, τὸν ἐνουθέτησε νὰ ἔχῃ ὑπομονήν, ἕως ὅτου φθάσῃ εἰς ἡλικίαν μεγαλυτέραν, ἐπειδὴ τότε ἦτο ἀκόμη δεκατεσσάρων περίπου ἐτῶν [2].

Ὑπακούσας λοιπὸν ὁ νέος, ἐπέστρεψεν εἰς τὸν οἶκον τοῦ θείου του, ὅπου μετὰ τῶν ἄλλων ἀρετῶν ἐπεμελεῖτο καὶ τῆς προσευχῆς καὶ ἀναγνώσεως. Λαβὼν δὲ ἀπὸ τὸν Πνευματικὸν του Πατέρα τὸ βιβλίον τοῦ Ἁγίου Μάρκου τοῦ Ἀσκητοῦ καὶ ἀνοίξας τοῦτο, εὗρεν εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς τὸ ρητὸν τὸ λέγον· «ἂν ἴσως ζητῇς ὠφέλειαν, ἐπιμελήσου τὴν συνείδησίν σου καὶ ὅσα σοῦ λέγει κάμε». Ἀναγνώσας λοιπὸν τὸ ρητὸν αὐτὸ ἐνόμισεν, ὅτι τὸ ἤκουσεν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ Θεοῦ καὶ ἤρχισε νὰ ἐπιμελῆται τὴν συνείδησίν του, ἡ ὁποία, ἐπειδὴ ἔχει δοθῆ ἀπὸ τὸν Θεὸν εἰς τοὺς ἀνθρώπους, τὸν συνεβούλευε πάντοτε τὰ ψυχωφελέστερα. Ἐκ τῆς αἰτίας ταύτης κατεγίνετο εἰς τὴν προσευχὴν καὶ μελέτην τῶν θείων Γραφῶν ἕως τὸ μεσονύκτιον, τρεφόμενος μὲ μόνα τὰ ἀναγκαῖα τοῦ σώματος, δηλαδὴ μὲ ἄρτον καὶ ὕδωρ, κατὰ μίμησιν τῶν παλαιῶν Ἀσκητῶν. Διὰ τοῦτο, μετ’ ὀλίγον καιρόν, ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος, εὑρίσκουσα τὴν ψυχήν του καθαρὰν ἀπὸ τὰ κοσμικὰ πράγματα, τὴν ἥρπασεν ἀπὸ τὴν γῆν καὶ τὴν ἀνεβίβασεν εἰς ἀποκαλύψεις Κυρίου, καὶ ἀκούσατε.

Νύκτα τινά, ἐνῷ ὁ Ὅσιος προσηύχετο, εἶδε φῶς λαμπρόν, τὸ ὁποῖον ἔλαμψεν αἴφνης ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς καὶ ἐφώτισεν ὅλον τὸν τόπον, ὥστε ἔγινεν ὡσὰν ἡμέρα· ἀπὸ τὸ Φῶς δὲ ἐκεῖνο ἐφωτίσθη καὶ αὐτὸς καὶ τοῦ ἐφάνη ὅτι ἦτο ἔξω τῆς οἰκίας καὶ ἁρπαγὴς εἰς τὸν ἀέρα ἐλησμόνησε τελείως τὸ σῶμα. Τότε λοιπόν, ὡς ὁ ἴδιος ἔλεγε κατόπιν καὶ τὸ ἔγραψεν ὡς δι’ ἄλλον τινὰ δῆθεν, κρύπτων οὕτω τὸν ἑαυτόν του ἀπὸ ταπεινοφροσύνην, ἐπληρώθη ὅλος ἀπὸ χαρὰν καὶ θερμὰ δάκρυα καὶ θαυμάζων δι’ αὐτὸ τὸ παράδοξον θαῦμα, ὡς ἀσυνήθιστος εἰς τοιαῦτα φαινόμενα, ἐφώναζε συχνὰ τὸ «Κύριε, ἐλέησον», χωρὶς νὰ αἰσθάνεται τότε, ὅτι ἐφώναζε δυνατά, ἀλλὰ κατόπιν τὸ ἠννόησεν, ὅταν συνῆλθεν εἰς τὸν ἑαυτόν του.

Ὑποσημειώσεις

[1] Σπαθαροκουβικουλάριος· σωματοφύλαξ τῶν βασιλέων, ἰδιαίτερος αὐτῶν ὑπασπιστής.

[2] Ἀποθανόντος ἐν ἔτει 963 τοῦ αὐτοκράτορος Ρωμανοῦ Βʹ (959-963), ἀνεκηρύχθησαν βασιλεῖς ὑπὸ ἐπιτροπείαν οἱ δύο τούτου ἀνήλικοι υἱοί Βασίλειος Βʹ καὶ Κωνσταντῖνος Ηʹ, ἄγοντες τότε ὁ μὲν πρῶτος τὸ ἕβδομον μόλις ἔτος τῆς ἡλικίας του, ὁ δὲ δεύτερος τὸ τρίτον. Λόγῳ τοῦ ἀνηλικότητός των ἡ βασιλικὴ ἐξουσία περιῆλθε μετ’ ὀλίγον εἰς Νικηφόρον Βʹ τὸν Φωκᾶν (963-969), μετὰ δὲ τὸν θάνατον τούτου εἰς Ἰωάννην Αʹ τὸν Τσιμισκῆν (969-976). Ἀποθανόντος καὶ τοῦ Τσιμισκῆ τὴν ἐξουσίαν ἀνέλαβεν ὁ Βασίλειος ἀνακηρυχθεὶς ἐνήλικος εἰκοσαετής, ἐβασίλευσε δὲ μέχρι τοῦ θανάτου του ἐπισυμβάντος ἐν ἔτει 1025. Οὗτος διὰ τὰς κατὰ τῶν Βουλγάρων ἐπιτυχίας του προσεκτήσατο τὴν προσωνυμίαν τοῦ Βουλγαροκτόνου. Ὁ Κωνσταντῖνος Ηʹ ἐβασίλευσε μόνος ἀπὸ τοῦ 1025 μέχρι τοῦ 1028, ὁπότε καὶ ἀπέθανε. Κατὰ ταῦτα, ἐφ’ ὁσον ὁ Ἅγιος ἦτο τότε δεκατετραετὴς καὶ ἐφ’ ὄσον ὡς ἕτος γεννήσεως αὐτοῦ δεχθῶμεν τὸ ἔτος 957 θὰ πρέπῃ νὰ ἦτο τότε τὸ ἔτος 971 καὶ νὰ ἐβασίλευε πραγματικῶς ὁ Ἰωάννης ὁ Τσιμισκῆς, οἱ δὲ Βασίλειος καὶ Κωνσταντῖνος ἔφερον ψιλῷ ὀνόματι τὸν τίτλον τοῦ βασιλέως.

[3] Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου «Κλῖμαξ», Λόγος ΙΖʹ, Περὶ Ἀναισθησίας.

[4] Λαμβάνοντες ὡς ἀφετηρίαν τὸ ἔτος 957, καθ’ ὃ τὴν γέννησιν τοῦ Ἁγίου ὑπολογίζομεν, καὶ ἐπειδή, κατὰ τὸν κ. Χρήστου, τριακονταετὴς ἐκάρη Μοναχός, μετὰ δὲ δύο ἔτη, ὡς ἐν ἀρχῇ τῆς παρούσης παραγράφου ἀναφέρεται, ἐχειροτονήθη Ἱερεύς, ἀκολουθεῖ ὅτι ἡ χειροτονία του ἐγένετο ἐν ἔτει 989. Ἐὰν εἰς ταῦτα προσθέσωμεν τὰ 48 ἔτη τῆς Ἱερωσύνης του, ἕπεται ὅτι ἐκοιμήθη ἐν ἔτει 1037. Ἐδῶ ὅμως ἀκριβῶς συγκρούεται ἡ χρονολογία αὕτη μὲ τὴν παρεχομένην ἐν σελίδι 279-280 πληροφορίαν, καθ’ ἣν ἐν εʹ Ἰνδικτιῶνι ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος καὶ μετά τριάκοντα ἔτη, τελειωθείσης τῆς εʹ Ἰνδίκτου, ἐν ἔτει ϛφξʹ (1052), ἀνεκομίσθησαν τὰ ἱερὰ αὐτοῦ Λείψανα. Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει θὰ πρέπει νὰ μεταθέσωμεν ἐνωρίτερον ὅλας τὰς ἄλλας χρονολογίας, ἀλλὰ τοῦτο δὲν συμβιβάζεται μὲ τὰς ὑπολοίπους πληροφορίας τοῦ Βίου καὶ δὴ μὲ τὴν ἐνταῦθα παρεχομένην, καθ’ ἣν ὁ Ὅσιος ἐχειροτονήθη Ἱερεὺς ὑπὸ τοῦ Πατριάρχου Νικολάου τοῦ Χρυσοβέργη καὶ μὲ τὴν ἐν σελ. 257, καθ’ ἣν ὁ θεῖος αὐτοῦ, ὡς ἔχων παρρησίαν πρὸς τοὺς βασιλεῖς Βασίλειον Βʹ καὶ Κωνσταντῖνον Ηʹ, ἐπεχείρησε νὰ συνδέσῃ μετ’ αὐτῶν τὸν Ὅσιον. Διὰ νὰ συμβῇ τοῦτο θὰ ἔπρεπεν οἱ βασιλεῖς νὰ ἦσαν τότε τοὐλάχιστον συνομήλικοι τοῦ Ὁσίου, ἢ ἔστω μόνον ὁ Βασίλειος, ὅστις ἐγενννήθη περί τὸ ἔτος 956. Ἐὰν μεταθέσωμεν τὰς χρονολογίας ἐνωρίτερον, τότε τοῦτο δὲν συμβιβάζεται, οὔτε ἦτο δυνατὸν νὰ ὑπῆρχε παρρησία τοῦ θείου πρὸς αὐτούς, καθὸ νήπια ἢ καὶ ἀγεννήτους (βλέπε καὶ ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῶν σελ. 288-290).

[5] Πρωτονοτάριος ἐκαλεῖτο παρὰ τοῖς Βυζαντινοῖς ὁ πρῶτος, τουτέστιν ὁ ἄρχων τῶν νοταρίων. Ἐκαλοῦντο δὲ νοτάριοι οἱ γραμματεῖς οἱ ἐπιφορτισμένοι μὲ τὴν σύνταξιν διαφόρων ἐπισήμων ἐγγράφων. Εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τὸ ἀξίωμα τοῦ Πρωτονοταρίου ἐφέρετο πρῶτον τῆς δευτέρας πεντάδος τῶν Ἐκκλησιαστικῶν ὀφφικίων. Τὴν πρώτην πεντάδα ἀπετέλουν ὁ Μέγας Οἰκονόμος, ὁ Μέγας Σακελλάριος, ὁ Μέγας Σκευοφύλαξ, ὁ Χαρτοφύλαξ καὶ ὁ Σακελλίων. Μετὰ τοῦτον ἠκολούθει ὁ Πρωτονοτάριος, ὡς πρῶτος τῆς δευτέρας πεντάδος, τὴν ὁποίαν ἀπετέλουν ὁ Πρωτονοτάριος, ὁ Καστρίνσιος, ὁ Ρεφενδάριος, ὁ Λογοθέτης καὶ ὁ Ὑπομνηματογράφος. Καθήκοντα τοῦ Πρωτονοταρίου ἦσαν ἡ σύνταξις ἐγγράφων ἐκκλησιαστικῶν καὶ μή, τουτέστιν ἀρχιερατικῶν ἐγκυκλίων, πιττακίων (συστατικῶν χειροτονητηρίων), διαθηκῶν, ἀγοραπωλησιῶν καὶ ἄλλων δικαιοπραξιῶν, ἀναλόγων πρὸς τὰς ὑπὸ τῶν σημερινῶν συμβολαιογράφων συναπτομένας καὶ ἡ ρύθμισις περιουσιακῶν διαφορῶν καὶ ἄλλων νομικῶν ὑποθέσεων. Κατὰ τὴν ὥραν τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Πρωτονοτάριος ἐκράτει τὸ δίκηρον, προσέφερεν εἰς τὸν Ἀρχιερέα τὸ ὕδωρ πρὸς νίψιν τῶν χειρῶν του καὶ κατὰ τὴν Κυριακὴν τῶν Βαΐων ἀνεγίνωσκε τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον. Τὸ ὀφφίκιον τοῦ Πρωτονοταρίου ἐδίδετο εἰς Πρεσβυτέρους ἢ Διακόνους, ἔστιν ὅτε ὅμως καὶ εἰς Ἀναγνώστας καὶ ἁπλοὺς Λαϊκούς. Πρωτονοτάριος τοῦ Δρόμου εἰδικῶς, καθὼς καὶ Λογοθέτης τοῦ Δρόμου, ἦσαν μεγάλα ἀξιώματα τῆς ἐποχῆς, ἰσοδυναμοῦντα περίπου μὲ τὸ σημερινὸν ἀξίωμα τοῦ ὑπουργοῦ καὶ τοῦ γενικοῦ γραμματέως τῶν ὑπουργείων ἐσωτερικῶν, ἐξωτερικῶν, συγκοινωνιῶν κ.λ.π.

[6] Χρυσόπολις· προάστιον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπὶ τῆς ἀνατολικῆς ἀκτῆς τοῦ Βοσπόρου, ἤτοι τῆς ἀσιατικῆς, καλούμενον νῦν Σκούταρι.

[7] Τοῦτο ἀσφαλῶς ἐσήμαινε τὴν πέμπτην ἰνδικτιῶνα.

[8] Ὅπως ἐν σελίσιν 249, 250 καὶ 256-257 ἐσημειώσαμεν, ὁ ἐπακριβὴς καθορισμὸς τῶν χρονολογιῶν γεννήσεως καὶ θανάτου τοῦ Ὁσίου Συμεὼν τυγχάνει λίαν δυσχερής, λόγῳ ἀντιφερομένων χρονολογικῶς περιστατικῶν τινων ἀναφερομένων ἐν τῷ Βίῳ. Ἐν τούτῳ ἡ πλέον σαφὴς χρονολογία εἶναι ἡ τῆς ἀνακομιδῆς τῶν τιμίων αὐτοῦ Λειψάνων, ἥτις διὰ τῆς παρούσης παραγράφου ὁρίζεται ὅτι ἔλαβε χώραν ἐν ἔτει ϛφξʹ (6560) ἀπὸ κτίσεως κόσμου, ἦτοι 1052 ἀπὸ Χριστοῦ Γεννήσεως. Ἐν τῇ αὐτῇ παραγράφῳ ὁρίζεται ὅτι τριάκοντα ἔτη εἶχον ἦδη παρέλθει ἀπὸ τὴν τοῦ Ὁσίου κοίμησιν. Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει θὰ πρέπει νὰ τοποθετήσωμεν αὐτὴν εἰς τὸ ἔτος 1022. Ἐὰν ὅμως ἀποδεχθῶμεν ὡς ἔτος θανάτου τοῦ Ὁσίου τὸ ἔτος 1022, τότε εἴμεθα ὑποχρεωμένοι νὰ μεταθέσωμεν ἐνωρίτερον καὶ ὅλας τὰς ἄλλας χρονολογίας, ὡς ἐν ταῖς σελίσι 250 καὶ 257 ἐσημειώσαμεν, ὅπερ τυγχάνει ἀσυμβίβαστον μὲ τὰ ἐξιστορούμενα γεγονότα.

Πρὸς λύσιν τῆς ἀπορίας ταύτης ἠσχολήθησαν πολλοί, Ἕλληνες καὶ ξένοι, οἵτινες ἡρμήνευσαν τὰ πράγματα, ἕκαστος κατὰ τὴν κρίσιν του. Ὡς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 249 ἐσημειώσαμεν, ἐκ τῶν ξένων ὁ μὲν Hausherr τοποθετεῖ τὴν γέννησιν τοῦ Ὁσίου εἰς τὸ 949, τὸν δὲ θάνατον αὐτοῦ εἰς τὸ 1022, ὁ ΗοΙΙ ὡς ἔτος θανάτου παρεδέχθη τὸ ἔτος 1042. Ἐκ τῶν ἡμετέρων ὁ Καθηγητὴς κ. Π. Χρήστου (Θρ. Ἠθ. Ἐγκ. τόμ. 11ος, στ. 537 καὶ ἐφ.), ὡς ἔτος γεννήσεως τοῦ Ὁσίου παραδὲχεται τὸ ἔτος 957, θανάτου δὲ ὁτὲ μὲν τὸ 1035, ὁτὲ δὲ τὸ 1037, ὅπερ καὶ ἡμεῖς νομίζομεν πιθανώτερον. Διὰ νὰ στηρίξῃ τὴν ἄποψίν του ταύτην ὁ κ. Χρήστου ἀπορρίπτει, ὡς προείπομεν, δύο παραγράφους τοῦ Βίου, τὰς ἐν τῷ κειμένῳ φερούσας τοὺς ἀριθμοὺς 128, καὶ 129, εἶναι δὲ αὗται ἡ παροῦσα παράγραφος καὶ ἡ προηγουμένη αὐτῆς. Ταύτας θεωρεῖ ὡς μεταγενεστέρως προστεθείσας. Τοῦτο δὲ στηρίζει εἰς τὸ γεγονός, ὅτι δὲν εὑρίσκονται αὗται εἰς τὸ ἓν ἐκ τῶν δύο σῳζομένων πρωτοτύπων, ἅπερ ἀπόκεινται τὸ μὲν ἓν εἰς τὴν Coisliana Βιβλιοθήκην (ἀριθ. Κώδικος gr. 298), τὸ δὲ εἰς τὴν Παρισινὴν (ἀριθ. Κώδικος gr. 1610). Ἐκ τοῦ τελευταίου τούτου ἐλλείπουσιν αἱ ἐν λόγῳ παράγραφοι. Κατὰ τὴν ἡμετέραν ἄποψιν, ἡ ἀπάλειψις τῶν παραγράφων τούτων δὲν λύει τὸ ζήτημα. Μάλιστα διὰ αὐτές ἀπαλείφεται καὶ ἡ μοναδικὴ ὑπάρχουσα ἐνταῦθα ρητὴ χρονολογία τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ Ὁσίου. Ἡμεῖς νομίζομεν, ὅτι ὀρθῶς τοποθετεῖ ὁ κ. Χρήστου τὴν γέννησιν τοῦ Ὁσίου εἰς τὸ ἔτος 957, διότι τοιουτοτρόπως συμβιβάζεται ἡ ἐξέλιξις τῶν ἐν τῷ Βίῳ ἀναφερομένων περιστατικῶν (βλ. ὑποσημ. σελ. 250 καὶ 256-257). Ὀρθῶς ἐπίσης τοποθετεῖ καὶ τὸν θάνατον τοῦ Ὁσίου εἰς τὸ ἔτος 1037, οὐχὶ ὅμως καὶ εἰς τὸ 1035. Συμβιβάζεται δὲ τὸ ἔτος 1037 καὶ μὲ τὴν ὡς ἀπορριπτέαν κρινομένην ὑπὸ τοῦ κ. Χρήστου προηγουμένην παράγραφον, διότι τοῦτο εἶναι πράγματι εʹ (πέμπτον) τῆς ἰνδίκτου, καθὼς καὶ τὸ ἔτος 1052 τῆς ἀνακομιδῆς τῶν ἁγίων Λειψάνων εἶναι εʹ (πέμπτον) τῆς ἑπομένης ἰνδίκτου. Ὀρθῶς συνεπῶς προφητεύει ὁ Ὅσιος λέγων· «εἰς εʹ ἰνδικτιῶνα τάφῳ με καλύπτετε θνήσκοντα, εἰς εʹ με πάλιν ὄψεσθε ἰνδικτιῶνα καὶ ἐξιόντα τοῦ τάφου καὶ ἡμῖν συνεσόμενον τοῖς ποθοῦσιν».

Ἐκεῖνο ποὺ δυσχεραίνει κάπως τὴν ἄποψιν ταύτην εἶναι τὸ ἐν ἀρχῇ τῆς κρινομένης παραγράφου ἀναφερόμενον, ὅτι μετὰ τριάκοντα χρόνους ἀπὸ τοῦ θανάτου τοῦ Ὁσίου ἐγένετο ἡ ἀνακομιδὴ τῶν Λειψάνων αὐτοῦ, ἐν μέρει δὲ καὶ τὸ ἐν ἀρχῇ τῆς προηγουμένης παραγράφου ἀναφερόμενον, ὅτι δέκα τρεῖς χρόνους ἔμεινεν εἰς τὴγ ἐξορίαν ὁ Ὅσιος. Διὰ τῆς ἀποδοχῆς τοῦ ἔτους 1037 ὡς ἔτους θανάτου καὶ τοῦ 1052 ὡς ἔτους ἀνακομιδῆς, τὰ τριάκοντα ἔτη περιορίζονται εἰς δέκα πέντε, μηκύνονται δὲ κατά τι τὰ ἔτη τῆς ἐξορίας, ὅμως ὅλαι αἱ ὑπόλοιποι χρονολογίαι ἐναρμονίζονται πλήρως. Ἐναρμονίζεται ὡσαύτως πλήρως ἡ ἄποψις αὕτη καὶ μὲ τὴν προφητείαν τοῦ Ὁσίου περὶ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ἀνακομιδῆς αὐτοῦ, τὴν ὁποίαν παραθέτομεν ἀνωτέρω, ὡς ἔχει ἐν τῷ πρωτοτύπῳ, διότι εἰς τὴν μετάφρασιν Διονυσίου τοῦ Ζαγοραίου γράφεται ἐσφαλμένως «Τὴν τετάρτην ἰνδικτιῶνα…», ἐξ ἧς ἐσφαλμένως κατεχωρήθη καὶ ἐν τῇ ἡμετέρᾳ πρώτῃ καὶ δευτέρᾳ ἐκδόσει τοῦ παρόντος. Λέγει λοιπὸν ὁ Ὅσιος· «Πέμπτην ἰνδικτιῶνα μὲ ἐνταφιάζετε καὶ εἰς πέμπτην πάλιν θέλετε μὲ ἴδει». Τί φυσικώτερον λοιπὸν ἀπὸ τοῦ νὰ ἐννοῇ ἀπὸ τὴν μίαν πέμπτην εἰς τὴν ἄλλην πέμπτην καὶ ὄχι εἰς τὴν μεθεπομένην πέμπτην;

Ἡ ἰνδικτιὼν εἶναι διαρκείας 15 ἐτῶν. Ὁ ὑπολογισμὸς αὐτῆς λαμβάνεται ἀπὸ κτίσεως κόσμου καὶ ἀνὰ δεκαπενταετίαν ἐπαναρχίζει ἐξ ἀρχῆς. Ἄρχεται δηλαδὴ ἀπὸ τοῦ πρώτου ἔτους αὐτῆς καὶ εἰς τὸ δέκατον πέμπτον. Τὸ 1037 ἦτο πέμπτον τῆς ἰνδίκτου (δεκαπενταετίας) καὶ τὸ 1052 πέμπτον τῆς ἑπομένης ἰνδίκτου. Διὰ νὰ εἶχον παρέλθει τριάκοντα ἔτη, θὰ πρέπει ὁ Ἅγιος νὰ ἐκοιμήθη τὸ 1022, ὅτε ἦτο τὸ πέμπτον ἔτος τῆς προηγουμένης ἰνδίκτου, ἀλλὰ τότε θὰ πρέπει να μεταθέσωμεν ἐνωρίτερον τὴν γέννησιν αὐτοῦ. Ἐν τοιαύτῃ ὅμως περιπτώσει, ὅτε ὁ Ἅγιος θὰ ἦτο δεκατετραετής, οἱ Βασίλειος Βʹ καὶ Κωνσταντῖνος Ηʹ, πρὸς τοὺς ὁποίους εἶχε παρρησίαν ὁ θεῖος τοῦ Ὁσίου, δὲν θὰ εἶχον εἰσέτι γεννηθῆ (βλ. ὑποσ. σελ. 250), οὔτε κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς χειροτονίας τοῦ Ὁσίου θὰ εἶχεν ἀνέλθει εἰς τὸν θρόνον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὁ Νικόλαος Βʹ ὁ Χρυσοβέργης (984-996), ὅστις τὸν ἐχειροτόνησεν, ἡ δὲν θὰ διῆλθεν ὁ Ὅσιος τεσσαράκοντα ὀκτὼ ὅλα ἔτη εἰς τὴν Ἱερωσύνην (βλ. σελ. 256-257).

Ἂς ἐξετάσωμεν ὅμως καὶ περὶ τοῦ χρόνου τῆς ἐν τῇ ἐξορίᾳ διαβιώσεως τοῦ Ὁσίου, διότι καὶ ἐνταῦθα παρουσιάζεται δυσχέρειά τις ὡς πρὸς τὴν ἀποδοχὴν τοῦ ἔτους 1037 ὡς ἔτους θανάτου τοῦ Ὁσίου. Οὐχὶ ὅμως μικροτέρα εἶναι ἡ δυσχέρεια καὶ διά τὸ ἔτος 1022. Κατὰ τὰ ἐν ἀρχῇ τῆς πρώτης ἐκ τῶν δύο παραγράφων ἀναφερόμενα, δέκα τρία ἔτη διῆλθεν ὁ Ὅσιος ἐν τῇ ἐξορίᾳ. Ἐὰν λοιπὸν ἀποδεχθῶμεν ὡς ἔτος θανάτου τοῦ Ὁσίου τὸ ἔτος 1037 καὶ ἔτη ἐξορίας δέκα τρία, τότε ὁ Ὅσιος ἀπεστάλη εἰς τὴν ἐξορίαν περὶ τὸ ἔτος 1024. Ὅμως ὁ Πατριάρχης Σέργιος Β’ ἐκοιμήθη τὸ 1019. Ὁ κ. Χρήστου (ἔνθ’ ἀνωτ. σ. 540) λέγει, ὅτι ἡ ἐξορία τοῦ Ὁσίου ἐπραγματοποιήθη μεταξὺ τῶν ἐτῶν 1019-1020, κατὰ τὸ τελευταῖον δηλαδὴ ἔτος τῆς πατριαρχείας τοῦ Σεργίου Βʹ. Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει, ἐὰν ὁ Ὅσιος ἐκοιμήθη ἐν ἔτει 1037, τότε 17-18 ἔτη διετέλεσεν ἐν τῇ ἐξορίᾳ καὶ ὄχι 13. Ἐὰν πάλιν ἐκοιμήθη τὸ 1022, τότε 2-3 μόνον ἔτη διετέλεσεν ἐν τῆ ἐξορίᾳ, ὅπερ ἀπαράδεκτον καὶ ἀσυμβίβαστον πρὸς τὸ ἔργον, τὸ ὁποῖον ἐπεέλεσεν ἐν αὐτῇ ὁ Ὅσιος.

Ἑπομένως καὶ ἐξ αὐτῆς τῆς ἐπόψεως προτιμότερον εἶναι νὰ ἀποδεχθῶμεν τὸ ἔτος 1037 ἀντὶ τοῦ ἔτους 1022. Ἀλλὰ καὶ μὲ ὅσα λέγει περαιτέρω ὁ συγγραφεὺς τοῦ Βίου Νικήτας ὁ Στηθᾶτος περισσότερον ἐναρμονίζεται ἠ ἄποψις αὕτη. Διότι λέγει ὅτι δεκαεπτὰ ἐτῶν ἦτο ὅταν ὀλίγον πρὸ τοῦ θανάτου τοῦ Ὁσίου ἔλαβε τὴν ἐπιστολὴν αὐτοῦ καὶ ὅτι μετὰ δέκα ἓξ ἔτη παρεκινήθη θαυμασίως νὰ γράψῃ τὸν Βίον (βλ. σελ. 282). Ἡ ὑπερκόσμιος αὕτη παρακίνησις τοῦ Νικήτα πρέπει νὰ ἔλαβε χώραν ὀλίγον μετὰ τὴν ἀνακομιδήν, δι’ αὐτὸ καὶ περιγράφει ταύτην ὁ Νικήτας καὶ ὄχι ἡ ἀνακομιδὴ νὰ ἐγένετο δέκα πέντε ἔτη μετὰ τὴν συγγραφὴν τοῦ Βίου. Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει διατί γράφεται ὅτι μετὰ τριάκοντα ἔτη ἐγένετο ἠ ἀνακομιδὴ καὶ ὄχι μετὰ δέκα πέντε; Ἁπλούστατα πρόκειται περὶ ἀντιγραφικοῦ τινος λάθους. Ἄλλωστε οἱ ἀριθμοὶ δὲν εἶναι ἀναγεγραμμένοι εἰς τὸ πρωτότυπον ὁλογράφως, ἀλλὰ δι’ ἀλφαβητικῶν στοιχείων καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν ἦτο δύσκολος ἡ παρείσφρησις λάθους, ἐξ οὗ καὶ ἠ ἐπακολουθήσασα ἀνωμαλία.

                         

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ