ΜΗΤΡΟΦΑΝΗΣ, ὁ Ἅγιος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως ἤκμασε κατὰ τοὺς χρόνους Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου ἐν ἔτει τκ’ (320) υἱὸς ὢν Δομετίου, ἀδελφοῦ Πρόβου, τοῦ βασιλεύσαντος ἐν ἔτει σοϛ’ (276). Εἶχε δὲ ὁ Δομέτιος δύο υἱούς, τὸν Πρόβον καὶ τὸν Μητροφάνη. Χρησάμενος δὲ ὁ Ἅγιος σώφρονα καὶ ὀρθὸν λογισμὸν καὶ θεωρήσας τὴν θρησκείαν τῶν εἰδώλων ψευδῆ καὶ πεπλανημένην, προσῆλθεν εἰς τὴν ἀληθῆ πίστιν τοῦ Χριστοῦ καὶ πορευθεὶς εἰς τὸ Βυζάντιον συνανεστρέφετο μετὰ τοῦ Τίτου, τοῦ Ἐπισκόπου Βυζαντίου, ὅστις ἦτο ἀνὴρ ἅγιος καὶ θεοφόρος [1]. Βλέπων δὲ τὸν Μητροφάνη ὄντα ἐστολισμένον διὰ πολλῶν ἀρετῶν, συνηρίθμησε τοῦτον μετὰ τῶν Κληρικῶν, ἤτοι ἐποίησεν αὐτὸν ἀναγνώστην.

Ἀφ’ οὗ δε ἀπέθανεν ὁ ἅγιος Τίτος ἐγένετο Ἐπίσκοπος τοῦ Βυζαντίου Δομέτιος, ὁ πατὴρ τοῦ ἁγίου Μητροφάνους [2]. Ἀποθανόντος δὲ τοῦ Δομετίου, διεδέχθη τὸν Ἐπισκοπικὸν θρόνον ὁ υἱὸς αὐτοῦ Πρόβος καὶ ἀφ’ οὗ ἐκεῖνος ἐκυβέρνησε τὴν Ἐκκλησίαν ἐπὶ δώδεκα ἔτη, ἀπῆλθε πρὸς Κύριον [3], ὅτε ἀνῆλθεν εἰς τὸν θρόνον τοῦ Βυζαντίου ὁ ἅγιος Μητροφάνης, ὁ τοῦ Πρόβου μὲν ἀδελφός, τοῦ δὲ Δομετίου υἱός.

Τοῦτον τὸν θεῖον Μητροφάνην εὑρὼν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος Ἐπίσκοπον ἐν τῷ Βυζαντίῳ κατενόησε τὴν ἀρετήν του, τὴν εὐθύτητα τῆς γνώμης καὶ τὴν ἁγιότητα αὐτοῦ [4]. Ὅθεν, λέγεται, ὅτι ὄχι μόνον ἠγάπησε τὸν τόπον ἐκεῖνον τοῦ Βυζαντίου διὰ τὴν καλὴν τοποθεσίαν του, διὰ τὴν εὐκρασίαν τῶν τεσσάρων ἐποχῶν τοῦ ἐνιαυτοῦ καὶ διότι δεξιοῦται καὶ ὑπηρετεῖται, ὡς ὑπὸ δύο χειρῶν, ὑπό τε τῆς ξηρᾶς καὶ τῆς θαλάσσης καὶ διότι αὐτὸς προκάθηται τῶν δύο μερῶν τῆς Οἰκουμένης, τῆς Εὐρώπης δηλαδὴ καὶ τῆς Ἀσίας, οὐ μόνον, λέγω, διὰ ταῦτα ἠγάπησεν ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος τὸ Βυζάντιον, ἀλλ’ οὐχ ἧττον καὶ διὰ τὴν ἀρετὴν καὶ ἁγιότητα τοῦ θείου Μητροφάνους, τοῦ ἐν αὐτῷ ἐπισκοπεύοντος. Ὅθεν ἐφάνη φιλότιμος εἰς τὸν τόπον ἐκεῖνον καὶ χωρὶς νὰ φεισθῇ ἐξόδων ἔκτισε τὴν θαυμαστὴν μεγαλόπολιν Κωνσταντινούπολιν, ἥτις διακρίνεται καὶ ὑπερέχει ὅλων τῶν πόλεων τῆς οἰκουμένης καὶ ἐκεῖ ἐγκαθίδρυσε τὸν θρόνον του μετακομίσας αὐτὸν ἐκ τῆς ἀρχαίας Ρώμης.

Ὅταν δὲ συνῆλθεν ἐν Νικαίᾳ ἡ Ἁγία Α’ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος ἐν ἔτει τκε’ (325), ὁ μακάριος οὗτος Μητροφάνης, ἕνεκα τοῦ γήρατος καὶ τῆς πασχούσης ὑγείας του, δὲν ἠδυνήθη νὰ μεταβῇ εἰς τὴν Σύνοδον αὐτοπροσώπως, διότι ἦτο κλινήρης, ἀπομαρανθείσης τῆς φυσικῆς δυνάμεως τοῦ σώματός του.