Τῇ ΙΑ’ (11ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ καὶ ΒΑΡΝΑΒΑ.

ΕΙΚΟΝΑ
Ὑπέροχον ψηφιδωτὸν τῆς Ἱ. Μονῆς τοῦ Ὁσίου Λουκᾶ,
Στειρίου Λεβαδείας. Ἔργον ΙΑʹ αἰῶνος.

ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ὁ Ἀπόστολος ἦτο εἷς ἐκ τῶν δώδεκα κηρύξας τὸ Εὐαγγέλιον εἰς τοὺς Ἰνδούς, τοὺς ὀνομαζομένους Εὐδαίμονας· καὶ ἀφ’ οὗ παρέδωκεν εἰς αὐτοὺς τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, ὕστερον ἐσταυρώθη παρὰ τῶν ἀπίστων εἰς τὴν Οὐρβανούπολιν, καὶ τελειώνει ἐνδόξως τὸν δρόμον τοῦ Μαρτυρίου του. Τὸ δὲ ἅγιον αὐτοῦ λείψανον, τεθὲν ἐντὸς μολυβδίνου κιβωτίου καὶ ριφθὲν ἐν τῇ θαλάσσῃ, ὡδηγήθη ὑπὸ τῆς θείας προνοίας εἰς τὴν νῆσον τῆς Σικελίας Λιπάραν ὀνομαζομένην, ἔνθα καὶ ἐξέβη. Φανερωθὲν δὲ εἰς τοὺς ἐκεῖ ἐνεταφιάσθη καὶ ἀναβλύζει πολλῶν θαυμάτων καὶ ἰαμάτων πηγὰς εἰς πάντας τοὺς προστρέχοντας αὐτῷ μετὰ πίστεως, οἵτινες τυγχάνοντες τῶν αἰτημάτων των ἐπανέρχονται μετὰ χαρᾶς εἰς τὰ ἴδια [1].

Βαρνάβας δὲ ὁ Ἅγιος ἦτο εἷς ἐκ τῶν ἑβδομήκοντα, ὁ ὁποῖος ἔγινε τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου συνέκδημος [2] ὅστις καὶ Ἰωσῆς ὀνομάζεται [3]· ἑρμηνεύεται δὲ τὸ ὄνομα Βαρνάβας, υἱὸς παρακλήσεως. Οὖτος κατήγετο μὲν ἀπὸ τῆς φυλῆς τοῦ Λευΐ, ἐγεννήθη δὲ καὶ ἀνετράφη ἐν τῇ νήσῳ Κύπρῳ, διότι οὕτω περὶ αὐτοῦ αἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων διαλαμβάνουσιν· «Ἰωσῆς δὲ ὁ ἐπικληθεὶς Βαρνάβας ἀπὸ τῶν Ἀποστόλων, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον υἱὸς παρακλήσεως, Λευΐτης, Κύπριος τῷ γένει». (Πράξ. δ’ 36). Οὗτος ἐκήρυξε πρῶτον τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ ἐν Ἱερουσαλήμ, Ρώμῃ καὶ Ἀλεξανδρείᾳ κηρύττων δὲ καὶ ἐν Κύπρῳ ἐλιθοβολήθη ὑπὸ τῶν ἐκεῖ Ἰουδαίων καὶ Ἑλλήνων, καὶ ἔπειτα παρεδόθη εἰς τὸ πῦρ. Τούτου τὰ ἅγια λείψανα συνέλεξε Μᾶρκος ὁ Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστὴς καὶ ἀπέθεσεν αὐτὰ ἐντὸς σπηλαίου, μεταβὰς δὲ οὗτος εἰς τὴν Ἔφεσον ἀνήγγειλεν εἰς τὸν Παῦλον τὴν τελείωσίν του [4]· ὁ δὲ Παῦλος τοῦτο μαθὼν ἔκλαυσεν ἐφ’ ἱκανὴν ὥραν. Οὗτος ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Βαρνάβας λέγεται ὅτι ἐνεταφιάσθη ὁμοῦ μὲ τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον τὸ κατὰ Ματθαῖον, τὸ ὁποῖον ἔγραψεν ἰδίαις χερσί· ὕστερον δὲ εὑρέθη εἰς τὴν Κύπρον τὸ ἅγιον αὐτὸ Εὐαγγέλιον μετὰ τοῦ λειψάνου τοῦ Ἀποστόλου, ὅθεν καὶ προνόμιον ἔλαβεν ἡ νῆσος τῆς Κύπρου νὰ μὴ ὑπόκειται εἰς οὐδένα Πατριάρχην ἢ Μητροπολίτην, ἀλλὰ νὰ εἶναι αὐτοκέφαλος, καὶ οἱ ταύτης Ἐπίσκοποι νὰ χειροτονῶνται ὑπὸ τοῦ ἰδίου αὐτῶν Μητροπολίτου [5]. Τελεῖται δὲ ἡ σύναξις τῶν Ἁγίων τούτων Ἀποστόλων εἰς τὸν σεπτὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου καὶ κορυφαίου Ἀποστόλου Πέτρου, κείμενον πλησίον τῆς ἁγιωτάτης μεγάλης Ἐκκλησίας.

                                                                 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Ὑποσημειώσεις

[1] Περὶ τῆς καταθέσεως τοῦ λειψάνου τοῦ Ἁγίου Βαρθολομαίου ὅρα πλατύτερον εἰς τὴν κεʹ (25ην) τοῦ μηνὸς Αὐγούστου ἐν τόμῳ Ηʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

[2] Οὐχὶ τοῦ Πέτρου ἀλλὰ τοῦ Παύλου μᾶλλον ἦτο συνέκδημος ὁ Βαρνάβας, διότι οὕτω εἶπε περὶ τῶν δύο αὐτῶν τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον· «ἀφορίσατε δή μοι Βαρνάβαν καὶ Σαῦλον εἰς τὸ ἔργον, ὃ προσκέκλημαι αὐτούς». (Πράξ. ιγʹ 2) (ὅρα καὶ Πράξ. ιδʹ 11, ιεʹ 2-12, Αʹ Κορ. θʹ 6, καὶ Γαλ. βʹ 1).

[3] Τινὲς ὑπέλαβον, οὐχὶ ὀρθῶς, ὅτι ὁ Βαρνάβας οὗτος εἶναι ὁ ἴδιος ἐκεῖνος Βαρσαβᾶς Ἰωσῆς ὁ καὶ Ἰοῦστος ἐπικληθείς, ὁ προβληθεὶς ὑπὸ τῶν Ἀποστόλων μετὰ τοῦ Ματθία, ἀπατηθέντες εἰς τοῦτο, ἐκ τοῦ ὅτι εὗρον ἔν τισι κώδιξι γεγραμμένον τὸν Βαρσαβᾶν, ἀντὶ τοῦ Βαρνάβα. Ὁ Βαρνάβας λοιπὸν οὗτος, ὡς μαρτυρεῖ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεὺς (Στρωματ. βιβλ. βʹ καὶ Εὐσέβιος βιβλ. αʹ κεφ. ιβʹ τῆς Ἐκκλησ. Ἱστορίας, καὶ ὁ Ἐπιφάνιος Αἱρέσ. κʹ ἀριθ. 4), ὁ Βαρνάβας, λέγω, οὗτος ἦτο γνώριμος καὶ πρότερον τοῦ Παύλου, ἐπειδὴ μετὰ τοῦ Παύλου ἐχρημάτισε μαθητὴς τοῦ Γαμαλιήλ. Οὗτος πολλὰς καὶ ἄλλας Ἐκκλησίας ἐσύστησε, καὶ μάλιστα τὴν ἐν Μεδιολάνοις, τῆς ὁποίας πρῶτος κατέστη ἐπίσκοπος.

[4] Γράφει δὲ ὁ Τύρου Δωρόθεος, ὅτι ὁ Βαρνάβας οὗτος, πρὶν λάβῃ τὸν ὑπὲρ Χριστοῦ θάνατον, παρήγγειλεν εἰς τὸν ἀνωτέρω Ἀπόστολον Μᾶρκον, ἵνα, ὅταν ἐνταφιάσῃ τὸ λείψανόν του, βάλῃ ἐπὶ τοῦ στήθους του τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Ματθαίου καὶ ὁμοῦ μὲ ἐκεῖνο νὰ τὸν ἐνταφιάσῃ (σελ. 323 τῆς ἱερᾶς Τελετουργίας). Ὁ δὲ Χρυσόστομος λέγει περὶ τοῦ Βαρνάβα, ὅτι εἶχεν ὄψιν καὶ θεωρίαν ἀξιοπρεπῆ, διὰ τοῦτο καὶ Δία αὐτὸν ὠνόμαζον οἱ ἐν Λυκαονίᾳ ὄχλοι· «Ἐκάλουν τε, φησί, τὸν μὲν Βαρνάβαν Δία, τὸν δὲ Παῦλον Ἑρμῆν. Ἐμοὶ δοκεῖ καὶ ἀπὸ τῆς ὄψεως ἀξιοπρεπὴς εἶναι ὁ Βαρνάβας». (Ὁμιλ. λʹ εἰς τὰς Πράξ.). Σημειοῖ δὲ ὁ αὐτὸς Χρυσόστομος, ὅτι ὁ Βαρνάβας, καίτοι ὢν Κύπριος, ἐχρημάτισεν ὅμως Λευΐτης. Φησὶ γάρ· «Καὶ πῶς Λευΐτης ὤν, Κύπριος ἦν; ὅτι λοιπὸν καὶ μετοικοῦντες (δηλ. εἰς Ἱερουσαλὴμ) ἐχρημάτιζον Λευίται». (Ὁμιλία εἰς τὰς Πράξεις).

[5] Ἡ ἀκριβεστέρα ἱστορία ἡ περὶ τούτου ἐστίν αὕτη· Ἐν τοῖς χρόνοις τοῦ βασιλέως Ζήνωνος, ἐν ἔτει υοζʹ (477), ὅταν ηὐτύχουν οἱ Μονοφυσῖται Εὐτυχιανοί, ἐπειδὴ ὁ Ἀντιοχείας Πέτρος ὁ Κναφεὺς κατεγίνετο νὰ ὑποτάξῃ τοὺς Κυπρίους, προφασιζόμενος ὅτι ἐκ τῆς Ἀντιοχείας ἔλαβον οἱ Κύπριοι τὴν πίστιν καὶ τὸν Χριστιανισμόν, τότε, λέγω, συνέβη νὰ εὑρεθῇ ὑπὸ τοῦ Ἐπισκόπου τῆς Ἀμμοχώστου Ἀνθεμίτου, δι’ ἀποκαλύψεως, τὸ λείψανον τοῦ ἁγίου τούτου Ἀποστόλου Βαρνάβα, ὑπὸ τὰς ὑπογείους ρίζας μιᾶς ξυλοκερατέας, ἔχον εἰς τὸ στῆθος του τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιον, γεγραμμένον ἑλληνιστὶ μὲ τὰς ἰδίας χεῖρας τοῦ αὐτοῦ Βαρνάβα. Συνέβη δὲ τοῦτο διὰ δύο αἰτίας· πρῶτον ἵνα καταισχυνθῶσιν οἱ τοῦ Εὐτυχοῦς ὀπαδοὶ διὰ τοῦ θείου τούτου Εὐαγγελίου, καθότι αὐτὸ βεβαιοῖ τὴν ἀληθῆ τοῦ Χριστοῦ ἀνθρωπότητα, ἀκολούθως δὲ καὶ τὰς δύο φύσεις αὐτοῦ, καὶ δεύτερον ἵνα ἐπιστομισθῇ ὁ ἐπηρεαστὴς τῶν Κυπρίων Πέτρος. Εἶπε γὰρ ὁ θεῖος Βαρνάβας τῷ Ἀνθεμίτῳ· «Ἐὰν οἱ ἐχθροὶ λέγωσιν ὅτι ὁ θρόνος Ἀντιοχείας εἶναι Ἀποστολικός, εἰπὲ καὶ σὺ ὅτι καὶ ἡ Κύπρος ἐστὶν Ἀποστολική, καθότι ἔχει Ἀπόστολον εἰς τὸν τόπον αὐτῆς». Λαβὼν δὲ ὁ Ἀνθέμιτος τὸ Εὐαγγέλιον ὑπῆγεν εἰς Κωνσταντινούπολιν πρὸς τὸν βασιλέα Ζήνωνα, ὃς ἰδὼν αὐτὸ ἐχάρη μεγάλως, καὶ φυλάξας προσέταξε ν’ ἀναγινώσκηται κατ’ ἔτος τῇ Μεγάλῃ Παρασκευῇ, κατὰ τὸ χρονικὸν τοῦ Ἰωήλ. (Ὅρα περὶ τούτου καὶ εἰς τὴν ὑποσημείωσιν τοῦ ὀγδόου Κανόνος τῆς Τρίτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἐν τῷ Πηδαλίῳ).

✥ Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ