ΟΛΓΑ ἡ ἁγία αὕτη βασίλισσα τῆς Ρωσίας, ἡ διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, μετονομασθεῖσα ΕΛΕΝΗ κατὰ τὸ ἔτος 957 ἀπὸ Χριστοῦ, ὑπῆρξεν, ὡς λέγει ὁ Νέστωρ [1], ἡ Ἡὼς καὶ τὸ Ἄστρον τῆς σωτηρίας τῆς Ρωσίας διὰ τὸν ἀκάματον ζῆλον αὐτῆς πρὸς ἐξάπλωσιν τοῦ Χριστιανισμοῦ ὡς καὶ διὰ τὴν ὑψηλὴν ἐν γένει θρησκευτικὴν καὶ πολιτιστικὴν σταδιοδρομίαν αὐτῆς ὁμοιάζουσαν πρὸς τὸν βίον τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Δύσκολον εἶναι νὰ περιγράψῃ τις λεπτομερῷς τὰς ἀόκνους προσπαθείας καὶ τὴν ἐνδελεχῆ διδασκαλίαν αὐτῆς πρὸς διαφωτισμὸν τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ καὶ τοῦ ἀπίστου υἱοῦ της Σβιατοσλαύου, τοὺς ὁποίους ἐδίδασκε περὶ τῆς εἰρηνικῆς γαλήνης, τῆς ὁποίας ἀπολαύει ἡ ψυχὴ τοῦ ἐπιγνόντος τὸν ἐν τῷ Χριστιανισμῷ ἀληθῆ Θεόν. Οὐχὶ δὲ μόνον μὲ τὴν διδασκαλίαν, ἀλλὰ πολὺ περισσότερον μὲ τὰ καλὰ ἔργα ὡς παράδειγμα καὶ μὲ τὰς θερμὰς ὁλονυκτίους δεήσεις καὶ τὰ διάπυρα δάκρυα παρεκάλει τὸν Θεόν, ὅπως φωτίσῃ καὶ καθοδηγήσῃ καὶ τὸν ἐθνικὸν υἱὸν αὐτῆς καὶ τὸν Ρωσικὸν λαὸν εἰς ἐπίγνωσιν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἀλησμόνητον παράδειγμα, τῆς θερμῆς αὐτῆς διδασκαλίας παρέχουν εἰς ἡμᾶς οἱ τελευταῖοι πρὸς τὸν υἱὸν αὐτῆς λόγοι, ὅμοιοι πρὸς τοὺς συγκινητικοὺς λόγους τῆς Ἁγίας Ἀνθούσης, μητρὸς τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, ἀμφοτέρων οὕτως παρακαλουσῶν τοὺς υἱοὺς αὐτῶν, ὅπως ἀναμένωσι τὸν θάνατόν των καὶ μὴ ἐγκαταλείψωσιν αὐτὰς μόνας.
Ἡ Ἁγία αὕτη ἐλθοῦσα ποτὲ εἰς τὸ Βυζάντιον [2] μετὰ τῆς ἀκολουθίας αὐτῆς ἔτυχεν ἐκεῖ θερμῆς ὑποδοχῆς διὰ τοὺς ὑπὲρ τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀγῶνας αὐτῆς· ἐπιστρέψασα εἶτα εἰς Ρωσίαν καὶ εἰς πλείστους ἔτι ἀγῶνας ἐπιδοθεῖσα καὶ ψυχὰς ἀναριθμήτους τῷ Θεῷ παραδώσασα παρέδωκε τέλος καὶ τὴν ἁγίαν αὐτῆς ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ τὴν ἑνδεκάτην (11ην) τοῦ μηνὸς Ἰουλίου.
Ὑποσημειώσεις
[1] Βλέπε ὑποσημείωσιν 1 σελίδος 201 τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.
[2] Βλέπε περὶ τούτου ἐν τῷ βίῳ τοῦ Ἁγίου Πολυεύκτου τοῦ Νέου, εἰς τόμον Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».