ΑΦΡΑΑΤΗΣ ὁ Ὅσιος πατὴρ ἡμῶν ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Οὐάλεντος ἐν ἔτει το’ (370), ἐγεννήθη δὲ καὶ ἀνετράφη εἰς τὴν Περσίαν καὶ τὰ τῶν Περσῶν ἤθη ἐδιδάχθη. Ἐπειδὴ δὲ ἐβδελύχθη καὶ ἐμίσησε τὴν ἐκείνων ἀσέβειαν, ἀνεχώρησε ἀπὸ τῆς Περσίας καὶ ἐπῆγεν εἰς τὴν πόλιν Ἔδεσσαν καὶ ἐκεῖ βαπτισθεὶς καὶ γενόμενος Χριστιανὸς ἐκλείσθη εἰς ἓν κελλίον ἔξω τοῦ τείχους τῆς πόλεως. Ἔπειτα κεταβαίνει εἰς τὴν Ἀντιόχειαν καὶ μένει ἐκεῖ εἰς ἓν Μοναστήριον, τὸ ὁποῖον εὑρίσκετο ἔμπροσθεν τῆς Ἀντιοχείας, ἐπιμελούμενος μόνον τῆς σωτηρίας τῆς ψυχῆς του. Συγκάτοικον δὲ ἄλλον ἀδελφὸν δὲν ἠθέλησε νὰ λάβῃ, ἀλλ’ οὔτε ἄρτον ἠθέλησε νὰ δεχθῇ τελείως, οὔτε προσφάγιον, οὔτε ἔνδυμα παρ’ οὐδενὸς ἄλλου, εἰμὴ παρ’ ἑνὸς μόνον γνωρίμου του. Μίαν δὲ φορὰν ὁ ὕπατος Ἀνθέμιος ἀπεστάλη πρέσβυς εἰς τὴν Περσίαν ὑπὸ τοῦ βασιλέως· ἐπιστρέφων δὲ μέσῳ Ἀντιοχείας, ἔφερεν εἰς τὸν Ὅσιον ἕν ἔνδυμα περσικόν· ἀλλ’ ὁ Ὅσιος ὄχι μόνον δὲν ἐδέχθη αὐτό, ἀλλὰ ἤλεγξεν αὐτὸν φρονίμως.
Βλέπων δὲ ὁ Ὅσιος ὅτι ἐξωρίσθησαν οἱ Ἀρχιερεῖς καὶ ποιμένες τῶν Ἐκκλησιῶν ὑπὸ τοῦ Ἀρειανοῦ βασιλέως Οὐάλεντος και ἔμειναν τὰ ποίμνια τοῦ Χριστοῦ ἔρημα προστασίας πνευματικῆς, εὐσπλαγχνίσθη τὴν τούτων ἐρημίαν καὶ ἀφήσας τὴν ἡσυχίαν του κατέβη εἰς τὴν Ἀντιόχειαν διδάσκων τοὺς Χριστιανοὺς καὶ στηρίζων αὐτοὺς εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν. Τότε εὑρὼν αὐτὸν ὁ βασιλεύς, ὅτε περιεπάτει εἰς τὴν ἀγοράν, τὸν ἠρώτησε· «Διατὶ ἀφῆκες τὴν ἡσυχίαν καὶ περιπατεῖς εἰς τὴν πόλιν;». Ὁ δὲ Ὅσιος ἀπεκρίθη· «Εἰπέ μοι, ὦ βασιλεῦ, ἂν ἐγὼ ἤμην παρθένος κεκρυμμένη ἐντὸς δωματίου καὶ ἔβλεπόν τινα νὰ βάλλῃ πῦρ εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ πατρός μου, τί ἤθελες μὲ συμβουλεύσει νὰ κάμω; βεβαίως ἤθελες μὲ συμβουλεύσει νὰ τρέξω νὰ σβέσω τὸ πῦρ. Τοῦτο λοιπὸν συμβούλευσόν με καὶ νῦν, διότι βλέπω ὅτι καίεται ὁ οἶκος τοῦ Πατρός μου Θεοῦ καὶ διὰ τοῦτο τρέχω καὶ ἀγωνίζομαι τίνι τρόπῳ νὰ σβέσω τὴν φλόγα· εἰ δὲ κατηγορεῖς ἐμέ, ὅτι ἄφησα τὴν ἡσυχίαν μου, κατηγόρει μᾶλλον σεαυτόν, ὅστις ἔβαλες τὸ πῦρ εἰς τὸν τοῦ Θεοῦ οἶκον καὶ μὴ κατηγόρει ἐμέ, ὅστις ἀγωνίζομαι νὰ τὸ σβήσω».
Ταῦτα ἀκούσας εὐνοῦχός τις τοῦ βασιλέως τὸν ἐφοβέρισε νὰ τὸν θανατώσῃ· ἀλλ’ ὅμως μετ’ ὀλίγον ἔλαβε παρὰ Θεοῦ τὴν ἐκδίκησιν τῆς κατὰ τοῦ Ὁσίου θρασύτητος, διότι εὑρισκόμενος εἰς ἓν λουτρόν, ἔπεσεν ἐντὸς τῆς λεκάνης, ἥτις εἶχε τὸ θερμὸν ὕδωρ καὶ ἐκεῖ κακῶς τὴν ψυχήν του ἀπώλεσε· τοῦτο δὲ μαθὼν ὁ βασιλεὺς ἐφοβήθη· ὅθεν οὔτε ἐξώρισεν, οὔτε ἄλλως ἐπαίδευσε τὸν Ὅσιον. Ἄλλοτε πάλιν ἰάτρευσεν ἕνα ἵππον τοῦ Οὐάλεντος, ὅστις ἠσθένησε, τὸν ὁποῖον ἠγάπα πολλὰ ὁ βασιλεύς. Αὐτὸς ἔκαμε καὶ μίαν γυναῖκα νὰ ἑλκύσῃ εἰς ἑαυτὴν τὴν ἀγάπην τοῦ ἀνδρός της, ὅστις τὴν ἐμίσει, δώσας εἰς αὐτὴν ὀλίγον ἔλαιον παρ’ αὐτοῦ εὐλογηθὲν καὶ μόνος δὲ ὁ ραντισμὸς διὰ τοῦ ὕδατος ἐκείνου, ὅπερ ηὐλογήθη παρὰ τοῦ Ὁσίου, ἐφύλαξε τὰ χωράφια ἑνὸς γεωργοῦ ἀβλαβῆ ἀπὸ τῆς φθορᾶς τῶν ἀκρίδων. Μὲ τοιαύτην λοιπὸν ἄσκησιν καὶ μὲ τοιαῦτα ὑπερφυσικὰ ἔργα διαλάμψας ὁ ἀοίδιμος Ἀφραάτης, παρέδωκε τὴν ψυχήν του εἰς χεῖρας Θεοῦ.