Τῇ Α’ (1ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰανουαρίου τὴν κατὰ σάρκα ΠΕΡΙΤΟΜΗΝ τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ἑορτάζομεν.

ΠΕΡΙΤΟΜΗΝ τὴν κατὰ Σάρκα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑορτάζομεν σήμερον, ἀδελφοί, τὴν ὁποίαν κατεδέχθη νὰ λάβῃ φιλανθρώπως κατὰ τὴν προσταγὴν τοῦ παλαιοῦ Νόμου [1], ἵνα ἀντὶ τῆς χειροποιήτου καὶ σαρκικῆς Περιτομῆς ἀντεισάξῃ εἰς ἡμᾶς την ἀχειροποίητον καὶ πνευματικὴν Περιτομήν, ἤτοι τὸ ἅγιον Βάπτισμα. Ταύτην, τὴν τοῦ Κυρίου Περιτομήν, παρελάβομεν ἡμεῖς οἱ Χριστιανοὶ παρὰ τῶν Ἁγίων Πατέρων νὰ πανηγυρίζωμεν κατ’ ἔτος, ὡς καὶ τὴν πανηγυρίζομεν, λογιζόμενοι ταύτην ὡς μίαν τῶν Δεσποτικῶν ἑορτῶν διὰ τὸν ἡμᾶς τιμήσαντα Κύριον διὰ μέσου αὐτῆς. Διότι, καθὼς ὁ Κύριος κατεδέχθη δι’ ἡμᾶς τὴν ἔνσαρκον αὐτοῦ Ἁγίαν Γέννησιν καὶ ἔλαβεν ὅλα τὰ ἄλλα ἰδιώματα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, ὅσα ἦσαν ὅλως ἀδιάβλητα καὶ ἀκατηγόρητα, τοιουτοτρόπως δὲν ἐπησχύνθη ὁ Πανάγαθος νὰ λάβῃ καὶ τὴν Περιτομήν.

Ἔλαβε δὲ ὁ Κύριος τὴν Περιτομὴν διὰ δύο αἴτια· πρῶτον μέν, διότι ἠθέλησε νὰ ἐμφράξῃ τὰ στόματα τῶν αἱρετικῶν, οἵτινες ἐτόλμησαν νὰ εἴπωσιν, ὃτι δὲν ἔλαβεν ὁ Κύριος σάρκα ἀληθινήν, ἀλλὰ κατὰ φαντασίαν (οἱ ὁποῖοι ἦσαν ὁ θεομάχος Μάνης καὶ οἱ τούτου ὀπαδοὶ Μανιχαῖοι), διότι πῶς ἤθελε περιτμηθῆ, ἐὰν δὲν ἐλάμβανε σάρκα ἀληθινήν; καὶ δεύτερον, ἵνα ἐπιστομίσῃ τοὺς Ἰουδαίους, οἵτινες κατηγόρουν τὸν Κύριον, ὅτι δὲν φυλάττει τὸ Σάββατον, καὶ ὅτι παραβαίνει τὸν Νόμον, ψευδῶς συκοφαντοῦντες αὐτόν, διότι ὁ Κύριος ἐφύλαττε τὸν Νόμον ἕως καὶ εἰς αὐτὴν τὴν Περιτομήν [2].

Διὰ τοῦτο λοιπὸν μεθ’ ἡμέρας ὀκτὼ ἀπὸ τῆς ἐκ Παρθένου Γεννήσεώς του, ηὐδόκησεν ὁ Κύριος νὰ φερθῇ ὑπὸ τῆς Μητρός Του καὶ τοῦ Ἰωσὴφ εἰς τὸν διωρισμένον ἐκεῖνον τόπον, ὅπου ἦτο συνήθεια νὰ περιτέμνωνται τὰ βρέφη, ἔνθα περιετμήθη καὶ ἔλαβε τὸ γλυκύτατον ὄνομα Ἰησοῦς, τὸ ὁποῖον ἐκάλεσεν ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ὅτε εὐηγγέλισε τὴν Θεοτόκον, πρὸ τοῦ νὰ συλληφθῇ ὁ Κύριος ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς Παρθένου, ὡς γράφει ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς.

Μετὰ δὲ τὴν Περιτομὴν ὁ Κύριος εὑρίσκετο μετὰ τῶν γονέων του καὶ ἔζη ἀνθρωπίνως προκόπτων καὶ αὐξάνων, τόσον κατὰ τὴν ἡλικίαν τοῦ σώματος, ὅσον καὶ κατὰ τὴν σοφίαν καὶ χάριν, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν· «Καὶ Ἰησοῦς προέκοπτε σοφίᾳ καὶ ἡλικίᾳ καὶ χάριτι παρὰ Θεῷ καὶ ἀνθρώποις» (Λουκ. β 52).


ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ


Ὑποσημειώσεις

[1] Σημειοῦμεν ἐνταῦθα ὅτι καίτοι Ἐφραὶμ ὁ Σύρος παρὰ τῷ Μελετίῳ Ἀθηνῶν (Τόμ. α τῆς Ἐκκλ. Ἱστορίας), λέγει, ὅτι ὁ Κύριος περιετμήθη ὑπὸ τοῦ Ἰωσήφ, τοῦ νομιζομένου πατρὸς αὐτοῦ καὶ ὅτι περιετμήθη ἐν τῷ σπηλαίῳ, ὡς λέγει ὁ Ἐπιφάνιος παρὰ τῷ αὐτῷ Μελετίῳ, οἱ θεῖοι ὅμως Εὐαγγελισταὶ περὶ τούτων οὐδὲν ἔγραψαν, ἀλλ’ οὔτε ἦτο χρεία καὶ ἀνάγκη νὰ γράψωσι, καθότι ἡ τῶν τοιούτων γνῶσις οὐδὲν παρέχει ὄφελος εἰς τὴν σωτηρίαν ἡμῶν. 

Τινὲς δὲ ἀποροῦσι ἆρά γε τὶ ἔγινε μετὰ ταῦτα τὸ περιτμηθὲν ἐκεῖνο μέρος τῆς θεανδρικῆς Σαρκὸς τοῦ Κυρίου, ἤτοι ἡ ἀκροβυστία. Καὶ ὁ μὲν Ἀναστάσιος ὁ Σιναΐτης καὶ ἄλλοι Ἀνατολικοὶ ἐδόξαζον, ὅτι τὸ μέρος ἐκεῖνο ἐφύλαξεν ἡ Παρθένος μετὰ τὴν Περιτομήν, ὡς ἱερὸν κειμήλιον, διαφθορᾶς ἁπάσης ὂν ἀνώτερον, ἕως οὗ ὁ Κύριος ἀναστὰς προσέλαβε πάλιν αὐτό· καὶ ὁ Θεοφύλακτος δὲ Βουλγαρίας ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ τοῦ Εὐαγγελίου λέγει, ὅτι τὸ τμῆμα ἐκεῖνο προσέλαβεν ὁ Κύριος ἐν τῇ Ἀναστάσει. Δυτικοὶ δέ τινες ἐδόξαζον ματαίως, ὅτι ἀκροβυστία τοῦ Κυρίου ἐσῴζετο εἰς τὸ Καβίλλινον, πόλιν τῆς Κάτω Βουργουνδίας, ἐν Ἐκκλησίᾳ τινί. Ἀλλὰ ὁ ταύτης Ἐπίσκοπος, Γάστος ὀνόματι, ἀνοίξας ἐν ἔτει 1707, Ἀπριλίου 19, τὸ κιβώτιον ἐκεῖνο, ἐν ᾧ ἐνομίζετο ὅτι περιέχεται ἡ Θεία ἀκροβυστία, δὲν εὗρεν ἄλλο τι, εἰμὴ ὀλίγην ἄμμον λεπτὴν καὶ ἕνα μικρὸν χάλικα· ὅθεν διεσκέδασε τὴν ἐπιπολάζουσαν ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ δεισιδαιμονίαν ἀπὸ τεσσάρων ἤδη αἰώνων. Ἐκ τούτου λοιπὸν ἐξάγομεν, ὅτι εἶναι ψευδὲς καὶ ἀπίστευτον καὶ ἐκεῖνο τὸ ἕτερον, ὅπερ λέγουσιν οἱ αὐτοὶ Δυτικοί, ὅτι δηλαδὴ ἡ τοῦ Κυρίου ἀκροβυστία σῴζεται μέχρι τοῦ νῦν εἰς τὴν Ρώμην, ἐν τῷ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Λατερανοῦ, ὡς σημειοῖ ὁ Καλμέτης ἐν τῷ ὑπομνήματι εἰς τὸ κατὰ Λουκᾶν κεφ. β.

[2] Καὶ τρίτον αἴτιον διὰ τὸ ὁποῖον περιετμήθη ὁ Κύριος προσθέτει ὁ σοφὸς Εὐθύμιος ὁ Ζυγαδινός, ὅτι δηλαδή, ἂν δὲν περιετέμνετο, «οὐκ ἂν ὅλως παρεδέχθη διδάσκων, ἀλλ’ ἀποπεμφθείη ἂν ὡς ἀλλόφυλος· οὐδ’ ἂν ἐπίστευσέ τις ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ προσδοκώμενος Χριστὸς ἐκ σπέρματος Ἀβραάμ», διότι οἱ ἐξ Ἀβραὰμ ἅπαντες σφραγῖδα καὶ σημεῖον τὴν περιτομὴν εἶχον, διαστέλλουσαν αὐτοὺς ἀπὸ τῶν ἄλλων ἐθνῶν (Ἑρμηνεία εἰς τὸ δ κεφάλαιον τοῦ κατὰ Λουκᾶν). Ἔπαυσε δὲ ὁ Κύριος τὴν περιτομὴν καὶ λίαν εὐλόγως, κατὰ τὸν αὐτὸν Εὐθύμιον, διότι ἡ περιτομὴ τῶν Ἑβραίων προετύπου καὶ προεσήμαινε τὸ Βάπτισμα τῶν Χριστιανῶν· διότι ὥσπερ ἐκείνη τοὺς ἐξ Ἀβραὰμ ἐσφράγιζε καὶ διέστελλεν ἀπὸ παντὸς ἔθνους, οὕτω καὶ τοῦτο (δηλ. τὸ Βάπτισμα) τοὺς Χριστιανούς· καὶ καθάπερ ἐκείνη περιττὸν ἀποτέμνει τοῦ σώματος μέρος, οὕτω καὶ τὸ Βάπτισμα τὴν ἁμαρτίαν ἀποτέμνει περιττὴν ὑπάρχουσαν. Ἔπρεπε δὲ νὰ παυθῇ ὁ τύπος, ἐλθόντος τοῦ πρωτοτύπου καὶ νὰ σιγήσῃ τὸ μηνύον, ἐπιστάντος τοῦ μηνυομένου· διότι ἐξεπλήρωσε τὴν ἀποστολήν του καὶ εἶναι περιττὸν τοῦ λοιποῦ (αὐτόθι).