ΛΕΩΝ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Θεοδοσίου Β’ τοῦ Μικροῦ καὶ τῶν διαδόχων αὐτοῦ Μαρκιανοῦ καὶ Λέοντος, διὰ δὲ τὴν ὑπερβολικὴν αὐτοῦ σωφροσύνην καὶ καθαρότητα καὶ διὰ τὸ εἰλικρινὲς καὶ ἄμεμπτον τῆς ζωῆς του ἐχειροτονήθη ὑπὸ τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Ἐπίσκοπος τῆς παλαιᾶς Ρώμης ἐν ἔτει υμ’ (440). Ὁσίως δὲ καὶ ὀρθοδόξως ποιμάνας τὸ ἑαυτοῦ ποίμνιον, ἠφάνισε καθ’ ὁλοκληρίαν τὰς τῶν αἱρετικῶν Μανιχαίων καὶ Πελαγιανῶν βλασφημίας ἐν Ἰταλίᾳ. Ἦτο δὲ ὁ μακάριος Λέων καὶ κατὰ τὸν καιρὸν τῆς Ἁγίας Τετάρτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῶν ἑξακοσίων τριάκοντα Πατέρων, ἥτις συνεκροτήθη ἐν Χαλκηδόνι ἐν ἔτει υνα’ (451) καὶ ἡ ὁποία, ἀκολουθοῦσα εἰς τὴν διδασκαλίαν τοῦ Ἁγίου τούτου Λέοντος, τοῦ Ἁγίου Φλαβιανοῦ καὶ ἄλλων τῆς Ὀρθοδοξίας προμάχων, πολλὰ μὲν ἐξέθετο καὶ ἐδογμάτισε περὶ τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, κατὰ κράτος δὲ ἀνέτρεψε τὰ δόγματα τῶν αἱρετικῶν ἐκείνων, οἵτινες ἐφλυάρουν μίαν φύσιν καὶ μίαν ἐνέργειαν καὶ θέλησιν ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.
Ἐπειδὴ δὲ οἱ θεοστυγεῖς ἐκεῖνοι ἐμάχοντο κατὰ τῆς ἀληθείας καὶ ἐσπούδαζον να ἀνασκευάσωσι τὰ τῶν θείων Πατέρων θεόπνευστα δόγματα, τούτου ἕνεκα ὁ μακάριος Λέων, καμφθεὶς ὑπὸ τῆς παρακλήσεως, τὴν ὁποίαν ἀπηύθυναν πρὸς αὐτὸν ὅλοι οἱ Πατέρες, μετεχειρίσθη ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας νηστείαν, ἀγρυπνίαν καὶ προσευχήν· ὅθεν, ἐμπνευσθεὶς ὑπὸ τοῦ ζωοποιοῦ Πνεύματος, ἐγγράφως ἐξέθετο καὶ ὥρισε διὰ τὰ τότε ζητούμενα. Ἀνεκήρυξε δὲ καθαρῶς δύο φύσεις καὶ δύο ἐνεργείας καὶ θελήσεις ἐπὶ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν καὶ ταῦτα ἔστειλε δι’ ἐπιστολῆς [1] πρὸς τὸν ἀοίδιμον Πατριάρχην Φλαβιανόν, ταύτην δὲ τὴν ἐπιστολὴν δεξάμενον τὸ πλῆθος τῶν ἐν τῇ Χαλκηδόνι συνηθροισμένων Ἁγίων Πατέρων τῶν συγκροτούντων τὴν Ἁγίαν Δ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ἐθεώρησε ταύτην ὡς στήλην Ὀρθοδοξίας καὶ ἐπίστευσεν, ὅτι αὐτὴ ἐξῆλθεν ὡς ἐκ στόματος τοῦ Θεοῦ· ὅθεν, ἐπικυρώσασα ταύτην ἡ Ἁγία ἐκείνη Σύνοδος, ἀντέστη μὲ περισσότερον θάρρος ἐναντίον τοῦ πλήθους τῶν τε Μονοφυσιτῶν καὶ τῶν Μονοθελητῶν καὶ διέλυσε τὰς πολυπλόκους τούτων μηχανορραφίας. Καὶ ἡ μὲν Ἁγία ἐκείνη Σύνοδος μετὰ ταῦτα διελύθη, ὁ δὲ θεσπέσιος Λέων, μείνας ἔτι ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ μέχρι τοῦ ἔτους υοα’ (471) καὶ ὡς φωστὴρ διὰ τῶν ἀρετῶν διαλάμψας, εἰς γῆρας βαθὺ πρὸς Κύριον ἐξεδήμησε.
Ὑποσημειώσεις
[1] Ἡ ἐπιστολὴ αὕτη τοῦ μακαρίου Λέοντος εἶναι μεγίστης σημασίας καθὸ θεωρηθεῖσα ὑπὸ τῆς ἐν Χαλκηδόνι συγκροτηθείσης Ἁγίας Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ὡς ὁ θεμέλιος λίθος, ἐφ’ οὗ ᾠκοδομήθη ἡ περὶ τῶν δύο φύσεων τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δογματικὴ διδασκαλία αὐτῆς. Τοῦτ’ αὐτὸ συνέβη καὶ μὲ τὰς ἐπιστολὰς τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας τόσον ἐν τῇ Ἁγίᾳ ταύτη Δ’ Οἰκουμενικῇ Συνόδῳ ὅσον καὶ ἐν τῇ προηγηθείσῃ ταύτης Ἁγίᾳ Γ’ Οἰκουμενικῇ Συνόδῳ. Τὴν ἐπιστολὴν ταύτην τοῦ Ἁγίου Λέοντος ἔγραψεν ὁ θεολόγος Πρόσπερος, ὡς βάσις δὲ αὐτῆς ἐτέθησαν αἱ διατυπώσεις τοῦ Τερτυλλιανοῦ. Ἐν αὐτῇ ἀνεπτύσσετο ἡ ὀρθόδοξος διδασκαλία περὶ τῶν δύο τοῦ Χριστοῦ φύσεων, ἥτις δύναται νὰ συνοψισθῇ εἰς τὴν φράσιν· «δύο φύσεις καὶ οὐσίαι εἰς ἓν πρόσωπον». Τὴν ἐπιστολὴν ταύτην ἀπέστειλεν ὁ Ἅγιος Λέων πρὸς τὸν Ἅγιον Φλαβιανὸν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλως κατὰ τὸ ἔτος 449, εἰς ἀπάντησιν ἐπιστολῆς τοῦ Ἁγίου Φλαβιανοῦ περὶ τοῦ ζητήματος τούτου. Ἡ ἐπιστολὴ ἔλυε ἀκανθῶδες ζήτημα, διότι κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην αἱ λέξεις «φύσις» καὶ «πρόσωπον» ἐθεωροῦντο ταυτόσημα.
Περὶ τῆς ἐπιστολῆς ταύτης βλέπε καὶ ἐν τῷ Πηδαλίῳ εἰς τὰ προλεγόμενα περὶ τῆς Ἁγίας Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Βλέπε καὶ ἐν τοῖς Συναξαρίοις, τοῖς ἐν τῷ ἀνὰ χεῖρας τόμῳ περιεχομένοις, τῶν Ἁγίων Εὐλογίου (σελ. 321), Φλαβιανοῦ (σελ. 357-359) καὶ Μαρκιανοῦ καὶ Πουλχερίας (σελ. 378-384). Τὸ δυσεξήγητον ἐν προκειμένῳ εἶναι τὸ ἀναφερόμενον ἐκεῖ περὶ τοῦ Ἁγίου Εὐλογίου. Ὅτι δηλαδὴ ὁ Ἅγιος Εὐλόγιος ἀνέγνωσεν ἐν τῇ Συνόδῳ τὴν ἐπιστολὴν τοῦ Ἁγίου Λέοντος καὶ πολὺ ταύτην ἐπῄνεσε κ.τ.λ. Ὁ Ἅγιος Εὐλόγιος ὅμως ἐπατριάρχαυσεν ἐν Ἀλεξανδρείᾳ κατὰ τὰ ἔτη 579-607. Ἑπομένως κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς Ἁγίας Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (451) δὲν εἶχεν ἀκόμη γεννηθῆ. Ἄλλος πρὸ τούτου Εὐλόγιος δὲν ἀναφέρεται εἰς τοὺς Πατριαρχικοὺς πίνακας
Ἀλεξανδρείας. Τὴν περὶ Εὐλογίου ὑπόθεσιν ἀναφέρωσι πολλοὶ ἐν οἷς καὶ ὁ Δοσίθεος ἐν σελίδι 527 τῆς «Δωδεκαβίβλου», ἐξ ἧς παρέλαβε καὶ ὁ Ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Πιθανὸν ὁ Δοσίθεος νὰ ἔσφαλε, νομίσας ὅτι εἰς τὴν Ἁγίαν Δ’ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον ἀνέγνωσε τὴν ἐπιστολὴν τοῦ Ἁγίου Λέοντος ὁ Ἀλεξανδρείας Ἅγιος Εὐλόγιος, ἐνῷ εἰς ἄλλην μεταγενεστέραν θὰ ἀνέγνωσε ταύτην, ἄλλως ὁ φερόμενος ὑπὸ τοῦ Δοσιθέου ὡς ἀναγνώσας καὶ ὑπερμαχήσας τῆς τοῦ Ἁγίου Λέοντος ἐπιστολῆς ἐν τῇ Ἁγίᾳ Δ’ Οἰκουμενικῇ Συνόδῳ δὲν εἶναι ὁ Αλεξανδρείας Εὐλόγιος, ἀλλ’ ἄλλος τις Εὐλόγιος. Ὁ δυνάμενος ἂς ἐπιλύσῃ τὸ ζήτημα.