ΕΥΛΟΓΙΟΣ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ βασιλέως Μαυρικίου, τοῦ βασιλεύσαντος κατὰ τὰ ἔτη φπβ’-χβ’ (582-602) [1], ἐχρημάτισε δὲ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλεξανδρείας πρὸ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, κατὰ τὰ ἔτη φοθ’-χζ’ (579-607). Οὗτος ἔζησεν ἁγιωτάτην ζωήν, ἐποίησε δὲ καὶ πολλὰ θαύματα, ἐξ ὧν ἓν εἶναι καὶ τοῦτο. Ὅταν ὁ ἁγιώτατος Λέων, ὁ τῆς Ρώμης Ἐπίσκοπος, ἔγραψεν εἰς τὴν ἐν Χαλκηδόνι συνελθοῦσαν Δ’ Ἁγίαν Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, τὴν πολυθρύλητον ἐκείνην ἐπιστολὴν τῆς Ὀρθοδοξίας [2], ἀνέγνωσεν αὐτὴν ὁ Ὅσιος οὗτος Εὐλόγιος καὶ ὄχι μόνον τὴν ἐπῄνεσε καὶ τὴν ἀπεδέχθη, ἀλλὰ καὶ εἰς ὅλους αὐτὴν διεκήρυξεν. Ὁ Θεὸς λοιπόν, θέλων νὰ χαροποιήσῃ καὶ τοὺς δύο Αὐτοῦ θεράποντας, τὸν Ἅγιον Λέοντα δηλαδὴ καὶ τὸν Ἅγιον Εὐλόγιον, ἔπεμψεν Ἄγγελον εἰς τὸν Εὐλόγιον, ἐν σχήματι τοῦ Ἀρχιδιακόνου τοῦ Λέοντος, ὁ ὁποῖος ηὐχαρίστει τὸν Ἅγιον Εὐλόγιον, ἐπειδὴ ἀπεδέχθη τὴν ρηθεῖσαν ἐπιστολὴν τοῦ Λέοντος· ὁ δὲ Εὐλόγιος συνωμίλει μετὰ τοῦ Ἀγγέλου, νομίζων ὅτι συνωμίλει μετὰ τοῦ Ἀρχιδιακόνου τοῦ Πάπα Λέοντος. Ἀφ’ οὗ δὲ ἔγινεν ἄφαντος ἀπὸ αὐτὸν ὁ Ἄγγελος, τότε ἐγνώρισεν, ὅτι ἦτο Ἄγγελος Θεοῦ· εὐχαριστήσας ὅθεν τὸν Θεόν, παρέδωκε τὴν ἁγίαν του ψυχὴν εἰς χεῖρας αὐτοῦ [3].
Ὑποσημειώσεις
[1] Ἐν ταῖς προγενεστέραις ἐκδόσεσι τῶν Συναξαριστῶν γράφεται ἐσφαλμένως, ὅτι ὁ Ἅγιος οὗτος ἦτο κατὰ τοὺς χρόνους Ἡρακλείου ἐν ἔτει χι’-χμα’ (610-641). Ὁ Δοσίθεος ὅμως ἐν τῇ «Δωδεκαβίβλῳ», σελ. 527, ὀρθῶς λέγει ὅτι ἦτο πρὸ τοῦ Ἡρακλείου, ὁμοίως καὶ ὁ Μελέτιος λέγει ὅτι ἦτο ἐν ἔτει φοζ’ (577).
[2] Βλέπε περὶ τῆς ἐπιστολῆς ταύτης εἰς τὴν ιη’ (18ην) τοῦ παρόντος Φεβρουαρίου, ἐν τῷ Συναξαρίῳ τοῦ Ἁγίου Λέοντος (σελ. 405-408).
[3] Ὁ δὲ Ἱεροσολύμων Σωφρόνιος ἄλλως γράφει περὶ τούτου. Διότι λέγει, ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Θεόδωρος, τοῦ ὁποίου ἡ Ἐπισκοπὴ ἦτο εἰς τὴν Λιβύην, ὢν κουβικουλάριος τοῦ Πατριάρχου Εὐλογίου τούτου, εἶδεν εἰς τὸν ὕπνον του ἄνθρωπόν τινα ὑψηλόν, πολλῆς τιμῆς ἄξιον καὶ εὐλαβείας, ὅστις εἶπε πρὸς αὐτόν· «Εἰπὲ εἰς τὸν Πάπαν Εὐλόγιον, ὅτι ἦλθεν ὁ Πάπας τῆς Ρώμης Λέων, ἵνα τὸν συναντήσῃ». Ἔδραμε λοιπὸν ὁ Θεόδωρος παρευθὺς εἰς τὸν Πατριάρχην καὶ εἶπε πρὸς αὐτὸν τὰ ρηθέντα. Συναντηθέντες δὲ οἱ δύο Πάπαι, ὁ τῆς Ρώμης καὶ ὁ τῆς Ἀλεξανδρείας, ἀντήλλαξαν προσρήσεις καὶ μετ’ ὀλίγον εἶπεν ὁ Λέων πρὸς τὸν Εὐλόγιον· «Γνωρίζεις διατί ἦλθον; Ἦλθον ἵνα σὲ εὐχαριστήσω, ὅτι πολὺ καλὰ ἠννόησας τὴν ἐπιστολήν μου καὶ τὴν ὑπερασπίσθης. Μάθε λοιπόν, ὅτι μεγάλην χάριν ἔκαμες, ὄχι μόνον εἰς ἐμέ, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸν κορυφαῖον Πέτρον». Ταῦτα δὲ εἰπών, ἔγινεν ἄφαντος. Τὸ πρωῒ διηγήθη τοῦτο ὁ Θεόδωρος εἰς τὸν Εὐλόγιον, ὁ δὲ Εὐλόγιος κλαίων ἐκ τῆς χαρᾶς ηὐχαρίστησε τὸν Θεόν, τὸν ποιήσαντα αὐτὸν κήρυκα τῆς ἀληθείας.
Ἡ ἀπορία λύεται διαπιστωθέντος τοῦ λάθους τοῦ Μελετίου καὶ τοῦ γεγονότος ὅτι δύο Κλαύδιοι ἐβασίλευσαν εἰς Ρώμην, ἐξ ὧν ὁ πρῶτος κατὰ τὰ ἔτη 41-54 καὶ ὁ δεύτερος κατὰ τὰ ἔτη 268-270. Ὁ Κλαύδιος Α’ ἦτο ὁ πατρυιὸς καὶ προκάτοχος τοῦ Νέρωνος (54-68). Ὑπῆρξε τόσον εὐήθης, ὥστε ἤγετο καὶ ἐφέρετο ὑπὸ τρίτων καὶ μάλιστα ὑπὸ τῶν κατὰ καιροὺς συζύγων του. Τρίτη σύζυγος αὐτοῦ ὑπῆρξεν ἡ παροιμιώδης διὰ τὰ ὄργια της Μεσσαλίνα, ἡ ὁποία πλὴν τῶν ἄλλων ἐξωφρενικῶν ὀργίων της ἐτόλμησε ζῶντος τοῦ Κλαυδίου νὰ ὑπανδρευθῇ ἐπισήμως καὶ μεγαλοπρεπῶς τὸν ὡραιότερον νέον τῆς Ρώμης, τὸν ὁποῖον ἠράσθη, οὗ ἕνεκα καὶ ἐφονεύθη. Ἀλλὰ καὶ ἡ τετάρτη σύζυγος τοῦ Κλαυδίου, ἡ ἐπίσης διεφθαρμένη Ἀγριππίνα, ἥτις ἦτο καὶ ἀνεψιά του, τοσοῦτον ἔσυρεν αὐτὸν ὥστε τὸν ἔπεισε νὰ ὁρίσῃ διάδοχόν του τὸν ἐξ ἄλλου συζύγου υἱὸν αὐτῆς Νέρωνα, ἀντὶ τοῦ ἐκ τῆς Μεσσαλίνας υἱοῦ του Βρεττανικοῦ. Τούτου γενομένου ἡ Ἀγριππίνα ἐδηλητηρίασε τὸν Κλαύδιον καὶ ἐβασίλευσε τὸ ἀνθρωπόμορφον τέρας ὁ υἱός της Νέρων, ὅστις δὲν ἐβράδυνε καὶ αὐτὴν ταύτην τὴν μητέρα του νὰ φονεύσῃ ἀνταποδίδων τὴν πρὸς αὐτὸν εὐεργεσίαν ἐκείνης.