ΜΕΛΕΤΙΟΣ ὁ ἐν Ἁγίοις Πατὴρ ἡμῶν, ὁ τῆς Μεγάλης Ἀντιοχείας [1] Ἀρχιεπίσκοπος, ἤκμασεν ἐπὶ Κωνσταιτίνου τοῦ Μεγάλου ἐν ἔτει τλδ’ (334) καὶ ἔζησε μέχρι τῆς ἐποχῆς τῆς Ἁγίας Β’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς συνελθούσης ἐν ἔτει τπα’ (381) ἐπὶ Θεοδοσίου τοῦ Μεγάλου. Οὗτος διὰ τὴν ὑπερβάλλουσαν ἀρετήν του καὶ διὰ τὴν εἰς Χριστὸν καθαρὰν ἀγάπην του, ἔγινεν εἰς τοὺς πολλοὺς τοσοῦτον ποθητὸς καὶ ἀξιέραστος, ὥστε ὅτε τὸ πρῶτον εἰσῆλθεν εἰς τὴν Ἀντιόχειαν (ἦτο δὲ τότε ἡ κυρία ἡμέρα τῆς χειροτονίας του), πᾶς Χριστιανὸς ὠθούμενος ὑπὸ τοῦ πρὸς αὐτὸν πόθου, τὸν προσεκάλει εἰς τὸν οἶκον του, νομίζων ὁτι μέλλει νὰ ἁγιασθῇ διὰ μόνης τῆς εἰσόδου τοῦ Ἁγίου. Τριάκοντα δὲ μόνον ἡμέρας διατρίψας εἰς τὴν Ἀντιόχειαν, οὐδὲ αὐτὰς ὁλοκλήρους, ἐδιώχθη ὑπὸ τῶν ἐχθρῶν τῆς ἀληθείας Ἀρειανῶν, καθότι ἐπείσθη εἰς τὴν κακοδοξίαν των ὁ τότε βασιλεὺς Κωνστάντιος, ὁ υἱὸς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, συγχωροῦντος ταῦτα τοῦ δικαιοκρίτου Θεοῦ, οἷς Αὐτὸς οἶδε κρίμασιν [2].
Ἀφ’ οὗ λοιπὸν ἐδιώχθη παρανόμως ἐκ τῆς ἐπαρχίας του, ἐπανῆλθεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ ἔμεινεν εἰς αὐτὴν περισσότερον τῶν δύο ἐτῶν. Εἶτα ἐκάλεσεν αὐτὸν ὁ βασιλεὺς διὰ γραμμάτων νὰ μεταβῇ ὄχι ἐκεῖ πλησίον, ἀλλὰ εἰς τὴν Θρᾴκην· ὡσαύτως δὲ καὶ ἄλλοι πολλοὶ Ἐπίσκοποι πολλαχόθεν τῆς οἰκουμένης ἐκεῖ συνήχθησαν, κληθέντες καὶ αὐτοὶ διὰ βασιλικῶν γραμμάτων, διότι τότε ἐπλησίαζεν ὁ καιρὸς κατὰ τὸν ὁποῖον ἔμελλε νὰ ἐλευθερωθῶσιν ἀπὸ τὸν πολυχρόνιον χειμῶνα τῶν αἱρέσεων αἱ Ἐκκλησίαι τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ λάβωσι τὴν τελείαν γαλήνην. Τότε λοιπὸν ἐθαυμάσθη ὁ μέγας οὗτος Πατὴρ ἡμῶν Μελέτιος ὑφ’ ὅλων τῶν ἐκεῖ συναχθέντων Ἐπισκόπων, τόσον διὰ τὴν ἀρετήν του, ὅσον καὶ διὰ τὴν σύνεσιν τῶν λόγων του· καὶ ἐκεῖ ὀλίγον ἀσθενήσας, παρέδωκεν ἐν εἰρήνῃ τὴν μακαρίαν αὐτοῦ ψυχὴν εἰς χεῖρας Θεοῦ, ἀφήσας τὴν πρόσκαιρον ταύτην ζωὴν εἰς τὴν ξένην γῆν. Αὐτοῦ ἁγίαις πρεσβείαις, Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον καὶ σῶσον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Ὑποσημειώσεις
[1] Βλέπε περὶ Ἀντιοχείας ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελίδος 243.
[2] Περὶ τοῦ Ἁγίου Μελετίου τούτου γράφει ὁ Θεοδώρητος εἰς τὸ λα’ (31ον) κεφάλαιον τοῦ 2ου βιβλίου τῆς «Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας», ὅτι ἐπειδὴ ἡ Ἀντιόχεια δὲν εἶχε Ποιμένα, ἀφ’ οὗ ἐδιώχθη ἀπὸ τὸν θρόνον ἐκείνης ὁ Ἀρειανὸς Εὐδόξιος, οἱ Ἀρειανοὶ νομίσαντες, ὅτι ὁ θεῖος Μελέτιος ἦτο ὁμόφρων μὲ αὐτούς, ἐζήτησαν ἀπὸ τὸν Κωνστάντιον νὰ δώσῃ εἰς αὐτὸν τὸν θρόνον τῆς Ἀντιοχείας, ὡς ὄντα ἱκανὸν εἰς τὸ λέγειν καὶ πείθειν. Ψηφισθεὶς λοιπὸν ὁ Ἅγιος ὑπὸ πάντων τῶν ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἔλαβε τὸν θρόνον αὐτῆς, ὤν πρότερον Ἐπίσκοπος τῆς ἐν Ἀρμενίᾳ Σεβαστείας (βλέπε περὶ αὐτῆς ἐν τῇ ὑποσημειώσει τῆς σελ. 272)· ὅθεν μετήχθη εἰς Βέροιαν τῆς Συρίας καὶ ἀπὸ τὴν Βέροιαν ἐκλήθη εἰς Ἀντιόχειαν κατὰ τὸν Μελέτιον Ἀθηνῶν. Ὅταν δὲ ἔγινεν Ἐπίσκοπος, παρεκλήθη ὑπὸ τοῦ πλήθους νὰ δώσῃ εἰς αὐτοὺς διδασκαλίαν σύντομον περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁ δὲ Ἅγιος ἔδειξε πρῶτον εἰς τὸ πλῆθος τοὺς τρεῖς δακτύλους τῆς χειρός του, ὕστερον δὲ συστείλας τοὺς δύο δακτύλους ἀφῆκε μόνον τὸν ἕνα καὶ τὴν ἀξιέπαινον ταύτην εἶπε φωνήν· «Τρία τὰ νοούμενα, ὡς ἑνὶ δὲ διαλεγόμεθα». Ὅθεν οἱ Ἀρειανοὶ ὀργισθέντες διὰ τοῦτο διέβαλον τὸν Ἅγιον εἰς τὸν βασιλέα Κωνστάντιον, ὅτι φρονεῖ τὰ τοῦ Σαβελλίου καὶ οὕτω πως ἔπεισαν αὐτὸν καὶ τὸν ἐξώρισεν εἰς τὴν πατρίδα του.