Εἰς τὴν κατάθεσιν τῆς Ἁγίας Ζώνης καὶ εἰς τὰ τίμια σπάργανα τοῦ Κυρίου λόγον ἔχει ὁ Ἅγιος Γερμανὸς ὁ Κωνσταντινουπόλεως, οὗ ἡ ἀρχή· «Δεδοξασμένα ἐλαλήθη περὶ σοῦ». Ὁμοίως λόγον ἔχει εἰς τὴν κατάθεσιν τῆς Ἁγίας Ζώνης καὶ τῶν τιμίων σπαργάνων ὁ σοφὸς Εὐθύμιος ὁ Ζυγαδηνὸς οὗ ἡ ἀρχή· «Πρόκειται σήμερον ἡμῖν εἰς προσκύνησιν». (Σῴζονται ἐν τῷ πέμπτῳ πανηγυρικῷ βιβλίῳ τῆς ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου).

Ἀντίφασις ἀσυμβίβαστος ὑπάρχει ἐνταῦθα περὶ τῆς ἀνακομιδῆς τῆς Ἁγίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου, καθότι καὶ ἐν τῷ Μηναίῳ καὶ ἐνταῦθα γράφεται ὅτι αὕτη ἀνεκομίσθη κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ μεγάλου Ἰουστινιανοῦ, οὐχὶ ἀπὸ Ἱεροσολύμων, ἀλλὰ ἀπὸ Ζήλας τῆς ἐν Καππαδοκίᾳ κατωτέρω δὲ γράφεται, ὅτι ἀνεκόμισεν αὐτὴν ὁ βασιλεὺς Ἀρκάδιος ἀπὸ Ἱεροσολύμων. Πιθανωτέρα δὲ φαίνεται ἡ κατωτέρω ἱστορία, ὅτι δηλαδὴ μετεκόμισεν αὐτὴν ὁ Ἀρκάδιος, οὐχὶ ὅμως ἀπὸ τῆς Ἱερουσαλήμ, καθότι ἐκεῖ μόνη ἡ Ἐσθὴς τῆς Θεοτόκου εὑρίσκετο ὑπὸ Ἑβραΐδος γυναικὸς φυλαττομένη, τὴν ὁποίαν οἱ δύο πατρίκιοι Γάλβιος καὶ Κάνδιος μετέφεραν ἐκεῖθεν εἰς Κωνσταντινούπολιν, καὶ ἥτις εἰς τὰς Βλαχέρνας εὑρίσκετο, ὡς γράφεται κατὰ τὴν δευτέραν τοῦ Ἰουλίου (βλέπε ἐν τόμῳ Ζʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας»). Οὐχὶ λοιπὸν ἀπὸ Ἱεροσολύμων ἀλλὰ ἀπὸ τῆς Ζήλας μετεκόμισεν ὁ βασιλεὺς Ἀρκάδιος εἰς Κωνσταντινούπολιν τὴν Ζώνην τῆς Θεοτόκου, καὶ ἀπέθετο αὐτὴν εἰς τὸν Ναὸν τῆς Θεοτόκου τὸν ἐν τοῖς Χαλκοπρατείοις. Εἶπα δὲ ὅτι εἶναι πιθανωτέρα ἡ ἱστορία αὕτη, καθότι ἡ χρυσῆ σφραγὶς καὶ τὸ ὑπόμνημα καὶ ἡ χρονολογία, τὰ ὁποῖα εὗρε μετὰ ταῦτα ὁ βασιλεὺς Λέων ἔνδον τῆς ἁγίας Σοροῦ, βεβαιοῦσι τὴν ἱστορίαν ταύτην, καὶ οὐχὶ τὴν προτέραν. Βλέπε εἰς τὴν 12ην Ἀπριλίου ἐν τόμῳ Δʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», ὅπου γράφεται, ὅτι ἡ ἀπὸ Ζήλας ἀνακομιδὴ τῆς Ζώνης τῆς Θεοτόκου εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν ἐγένετο ἐν ἔτει 919 ἐπὶ Κωνσταντίνου καὶ Ρωμανοῦ τῶν Πορφυρογεννήτων, μετὰ ταῦτα δὲ ἀπετέθη αὕτη ἐν τῇ ἁγίᾳ Σορῷ τὴν 31ην Αὐγούστου, τὴν χρονολογικὴν δὲ ταύτην σύγχυσιν ἂς διακρίνωσιν οἱ χρονολόγοι καὶ κριτικοί.

Καὶ ταῦτα δὲ σημειοῦμεν ἐνταῦθα ὡς ἀξιοπόθητα, ἅπερ γράφει ὁ ἀοίδιμος Δοσίθεος (σελ. 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου), ὅτι δηλαδὴ τὸν ἐν τοῖς Χαλκοπρατείοις Ναὸν τῆς Θεοτόκου ἀνήγειραν ὁ βασιλεὺς Ἰουστῖνος καὶ Σοφία ἡ τούτου σύζυγος. Ἐν δὲ τῇ ἀγρυπνίᾳ τῇ γενομένῃ ἐν τῷ Οἴκῳ τῶν Χαλκοπρατείων ἐποίουν τὰς ἀναγνώσεις σημαντικοὶ ἄνδρες, θεωροῦντες τιμήν των μεγάλην τὸ νὰ ὑπηρετῶσι τὸν Θεόν, ἤτοι ὁ Ραγκαβὲ πρὶν βασιλεύσῃ. Κουροπαλάτης ὤν, καὶ ὁ Βάρδας Καῖσαρ καὶ πολλοὶ ἔπειτα τῶν μεγιστάνων, οἵτινες ἐκανονάρχουν καὶ πολλὰς ἄλλας ἰδιαιτέρας διακονίας ἔκαμνον. Εὑρίσκοντο δὲ ἐν τοῖς Χαλκοπρατείοις καὶ τρίχες τοῦ Προδρόμου. Ἱστορεῖ δὲ καὶ Γεώργιος ὁ Λογοθέτης, ὅτι ἐκστρατεύσας Ἰσαάκιος ὁ Ἄγγελος—ἴσως ὁ Κομνηνὸς ὁ βασιλεύσας ἐν ἔτει ͵ανζʹ (1057)—κατὰ Ἀσάνη τοῦ Βουλγάρου καὶ «δελεασθείς, ἔφοδον εἶναι Σκυθῶν, ἐνικήθη· ὅθεν ἡλώθη ὁ βασιλικὸς Σταυρός, ἐν ᾧ ἦν μέρος τῆς Ἁγίας Ζώνης καὶ τοῦ Τιμίου Ξύλου». ᾌδεται δὲ λόγος ὅτι ἡ βασίλισσα Πουλχερία ἐκ τῆς εὐλαβείας καὶ ἀγάπης, τὴν ὁποίαν προσέφερεν εἰς τὴν Κυρίαν Θεοτόκον, διεπέρασεν εἰς τὴν Ζώνην αὐτῆς χρυσᾶς σειράς, αἱ ὁποῖαι φαίνονται μέχρι σήμερον ἐν τῇ Ἁγίᾳ ταύτῃ Ζώνῃ τῇ εὑρισκομένῃ ἐν τῇ ἱερᾷ καὶ βασιλικῇ Μονῇ τοῦ Βατοπαιδίου.

Προσθέτομεν δὲ ἐνταῦθα ὡς ἀξιόλογον τὴν εἴδησιν ταύτην, περὶ τοῦ πότε καὶ παρὰ τίνος ἀφιερώθη εἰς τὴν ἱερὰν καὶ βασιλικὴν Μονὴν τοῦ Βατοπαιδίου ὁ πολύτιμος θησαυρὸς τῆς Ἁγίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου. Ὁ ἀνωτέρω ρηθεὶς βασιλικὸς Σταυρός, ἐν ᾧ ἦτο ἡ πανάφθορος Ζώνη τῆς Κυρίας Θεοτόκου μετὰ τοῦ Τιμίου Ξύλου, ἁλωθεὶς ὑπὸ τῶν Βουλγάρων ἔμεινεν εἰς αὐτούς κατὰ δὲ τὸ ͵αραʹ (1101) ἔτος Λάζαρος ὁ κνέζης Σερβίας ἀφιέρωσε τὸν ρηθέντα βασιλικὸν Σταυρόν, καθὼς ἦτο μετὰ τῆς Ἁγίας Ζώνης καὶ τοῦ Τιμίου Ξύλου, εἰς τὴν ἱερὰν καὶ βασιλικὴν Μονὴν τοῦ Βατοπαιδίου. Ὁ Σταυρὸς οὗτος τοῦ ὁποίου τὸ μὲν μῆκος εἶναι δακτύλων ἑπτά, τὸ δὲ πλάτος δύο, σῴζεται ἐν τῇ ἀνωτέρω Μονῇ μέχρι τῆς σήμερον. Ὄπισθεν δὲ τοῦ Σταυροῦ εὑρίσκοντο σερβικὰ γράμματα, ἅπερ μεθερμηνευθέντα εἰς τὴν ἑλληνικὴν διάλεκτον δηλοῦσι ταῦτο· «Λάζαρος ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ κνέζης Σερβίας καὶ βασιλεὺς Γραικίας, ἀνατίθημι τὸ κραταιὸν ὅπλον, σὺν τῇ ἀχράντῳ ζώνῃ τῆς Παναγίας μου, τῇ Μονῇ Βατοπαιδίου τῆς βασιλείας μου ͵αραʹ (1101)». Ἔκτοτε ἡ Ἁγία Ζώνη δὲν ἐξῆλθε τῆς Μονῆς τοῦ Βατοπαιδίου εἰμὴ μόνον ἐν ἔτει 1963 διακομισθεῖσα ἐν Ἀθήναις πρὸς προσκύνησιν, ἐπὶ ταῖς ἑορταῖς τῆς χιλιετηρίδος τοῦ Ἁγίου Ὄρους.