ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ὁ μακάριος πατὴρ ἡμῶν, ἐπειδὴ ἐξήσκει πᾶσαν ἀρετήν, ἐχρημάτισε πρωτοπρεσβύτερος τοῦ Ἁγίου Μητροφάνους Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ἐν ἔτει τκε’ (325), ἀντικατέστησε δὲ εἰς τὴν ἐν Νικαίᾳ συγκροτηθεῖσαν ἁγίαν καὶ Οἰκουμενικὴν πρώτην Σύνοδον τὸν Ἅγιον Μητροφάνην, μὴ δυνηθέντα ἕνεκεν ἀσθενείας καὶ γήρατος νὰ παρευρεθῇ εἰς αὐτήν. Ἐν ταύτῃ λοιπὸν τῇ Συνόδῳ ὁ θεῖος Ἀλέξανδρος πολὺ ἠγωνίσθη ὑπὲρ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, ἐλέγχων ὁ τρισμακάριος τὴν τοῦ Ἀρείου κακοδοξίαν. Ἀφοῦ δὲ ἡ Σύνοδος ἐτελείωσε, παρεκάλεσεν ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος ὅλους τοὺς θεοφόρους ἐκείνους Πατέρας νὰ ἔλθωσιν εἰς Κωνσταντινούπολιν, ὅπως εὐλογήσωσιν αὐτήν, τότε οὖσαν νεόκτιστον. Τότε Ἄγγελος Κυρίου φανεὶς εἰς τὸν Ἅγιον Μητροφάνην εἶπεν εἰς αὐτόν· «Ἐπειδὴ σὺ πρεπόντως εὐηρέστησας τῷ Θεῷ, διὰ τοῦτο μετὰ δέκα ἡμέρας παραιτεῖς τὴν πρόσκαιρον ταύτην ζωὴν καὶ πορεύεσαι εἰς τὰ ὕψη νὰ λάβῃς παρὰ Θεοῦ τὸν στέφανον· τὸν δὲ θρόνον τῆς Ἐκκλησίας θὰ λάβῃ ἀντὶ σοῦ καὶ θὰ τὸν στολίσῃ Ἀλέξανδρος ὁ συλλειτουργός σου». Ὅθεν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, τοῦτο μαθόντες, ηὐφράνθησαν μετὰ τοῦ μακαρίου Μητροφάνους, τὸν ὁποῖον ἀποθανόντα ἐνεταφίασαν [1], ἐχειροτόνησαν δὲ Πατριάρχην τὸν ἀοίδιμον τοῦτον Ἀλέξανδρον.
Ἀφοῦ δὲ ἀπέθανεν ὁ βασιλεὺς Κωνσταντῖνος, ἔμεινε διάδοχος τῆς βασιλείας Κωνστάντιος ὁ υἱός του, ὁ ὁποῖος ὑπερησπίζετο τὴν αἵρεσιν τοῦ δυσσεβοῦς Ἀρείου, καὶ ἐβίαζε τὸν Ἅγιον Ἀλέξανδρον τοῦτον νὰ δεχθῇ τὸν Ἄρειον καὶ νὰ συγκοινωνήσῃ μετ’ αὐτοῦ· ὁ δὲ Ἅγιος, μὴ καταπεισθείς, ἀλλὰ παρακαλέσας τὸν Θεόν, ἔμεινεν εὔθυμος καὶ ἀμέριμνος. Τότε ὁ Ἄρειος ἠθέλησε νὰ ἔμβῃ εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν τυραννικῶς καὶ βιαίως μὲ βασιλικὴν ἐξουσίαν, ἀλλ’ εὗρεν αὐτὸν ἡ θεία δίκη, διότι ἐν ὥρᾳ φυσικῆς ἀνάγκης ἐχύθησαν τὰ ἐντόσθιά του καὶ οὕτως ἐξέψυξεν. Ὁ δὲ Ἅγιος Ἀλέξανδρος, ποιμάνας τὴν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν θεαρέστως ἐπὶ εἰκοσιτρία ἔτη, ἀπῆλθε πρὸς Κύριον.
Ὑποσημειώσεις
[1] Ὅρα εἰς τὸ Συναξάριον τοῦ Ἁγίου Μητροφάνους κατὰ τὴν 4ην τοῦ Ἰουνίου, ἐν τόμῳ Ϛʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».