Τῇ ΚΘ’ (29ῃ) τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἡ ἀποτομὴ τῆς τιμίας Κεφαλῆς τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ ΙΩΑΝΝΟΥ.

ΕΙΚΟΝΑ
Φο­ρη­τὴ εἰ­κὼν Κρη­τι­κῆς Σχο­λῆς, ἀ­πο­τε­θη­σαυ­ρι­σμέ­νη
ἐν τῷ Μου­σε­ί­ῳ Ἐρ­μι­τὰζ τῆς Ἁ­γί­ας Πετρουπόλεως
τῆς Ρωσσίας. Ἔργον ΙϚʹ-ΙΖʹ αἰῶνος.

ΙΩΑΝΝΗΣ ὁ μέγας Πρόδρομος καὶ Βαπτιστὴς τοῦ Κυρίου ἦτο υἱὸς Ζαχαρίου τοῦ Ἀρχιερέως καὶ τῆς Ἐλισάβετ, ἐξ ἐπαγγελίας τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριὴλ γεννηθείς, ἀπεκεφαλίσθη δὲ σήμερον ὑπὸ τοῦ Ἡρῴδου Ἀντύπα, διότι ἤλεγχεν αὐτὸν διὰ τὴν παράνομον μῖξιν μετὰ τῆς Ἡρῳδιάδος. Οὗτος ἐμαρτυρήθη ὑπὸ τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ, ὅτι εἶναι ὁ μέγιστος πάντων τῶν ἐκ κοιλίας μητρὸς ἐξελθόντων καὶ ὁ ἐκλεκτότατος τῶν Προφητῶν. Οὗτος ἐσκίρτησεν ἐκ κοιλίας μητρός του, ἐκήρυξε δὲ τὸν Χριστὸν καὶ εἰς τοὺς ζῶντας ἐν τῇ γῇ ἄνω καὶ εἰς τὰς ψυχὰς τῶν τεθνεώτων ἐν τῷ ᾍδῃ κάτω. Οὗτος εἶναι ὁ μέγας Ἰωάννης ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος ἦτο ἐνδεδυμένος τὴν ἁγιότητα ἐκ κοιλίας μητρός του, ὁ ὁποῖος εἶχεν ἐγκάτοικον ἐν τῇ ψυχῇ του τὴν παρθενίαν καὶ καθαρότητα, καὶ ἠγάπησεν ἐγκαρδίως τὴν σωφροσύνην, ὁ ὁποῖος ἤσκησε τὴν νηστείαν καὶ ἀτροφίαν καὶ κακουχίαν καὶ ἔγινεν ἀλλότριος πάσης συναναστροφῆς μετὰ τῶν ἀνθρώπων, ὁ ὁποῖος κατῴκησεν εἰς τὴν ἔρημον, καὶ συνανεστρέφετο μετὰ τῶν ἀγρίων θηρίων, καὶ ἐκαλύπτετο μὲ τρίχας καμήλου καὶ ἔζωνε τὴν ὀσφύν του μὲ ζώνην δερματίνην, ὁ ὁποῖος εἶχε τροφὴν ἑτοίμην καὶ αὐτοσχέδιον ὡς τὰ πετεινά, καὶ ὁ ὁποῖος ἠξιώθη νὰ ὑπερβῇ τοὺς ὅρους τῆς φύσεως, καὶ νὰ βαπτίσῃ τὸν καθαρὸν καὶ ἀμόλυντον Χριστὸν τὸν πάσης ἐπέκεινα φύσεως. Αὐτός, ὁ τοσοῦτος καὶ τηλικοῦτος Ἅγιος, ἐπειδὴ ἐμελέτα πάντοτε τὸν θεῖον Νόμον, ὅλα τὰ τοῦ κόσμου ἐνόμιζε δεύτερα καὶ κατώτερα τῆς τηρήσεως τοῦ θείου Νόμου.

Ὁ δὲ Ἡρῴδης, τετράρχης ὢν τῆς Ἰουδαίας καθὸ ἀσελγέστατος καὶ ἀκόλαστος ἄνθρωπος, ἦλθεν εἰς ἀθεμίτους σχέσεις μετὰ τῆς Ἡρῳδιάδος, συζύγου τοῦ ἀδελφοῦ του Φιλίππου, ἐν ᾧ οὗτος ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἔζη εἰσέτι, ἀφ’ ἑτέρου δὲ εἶχε καὶ θυγατέρα μετ’ αὐτῆς, αἱ παραβάσεις δὲ αὗται ἀμφότεραι ἦσαν ἐναντίαι τοῦ θείου Νόμου. Ὅθεν ὁ μέγας Πρόδρομος, ὑπὸ ἐνθέου ζήλου κινηθεὶς καὶ ὁπλισθεὶς τὰ ὅπλα τῆς ἀληθείας, ἔλεγε πρὸς τὸν ἀσελγῆ βασιλέα· «Δὲν σοὶ εἶναι ἐπιτετραμμένον νὰ ἔχῃς τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου». Μὴ ὑποφέρων δὲ τὸν ἔλεγχον τοῦτον ὁ Ἡρῴδης ἔδεσε τὸν χαριτώνυμον Ἰωάννην καὶ ἔρριψεν αὐτὸν ἐν τῇ φυλακῇ [1], παρακινούμενος εἰς ταῦτα ὑπὸ τῆς ἀκολάστου καὶ μοιχαλίδος Ἡρῳδιάδος.


Ὑποσημειώσεις

[1] Κατὰ τὸν Ἰώσηπον («Ἀρχαιολογίας» βιβλ. ιηʹ κεφ. ζʹ) ὁ Τίμιος Πρόδρομος ἐφυλακίσθη ἐν τῷ φρουρίῳ τῷ καλουμένῳ Μαχαιροῦς, ἂν καὶ ἄλλοι ὑπολαμβάνουσιν, ὅτι ἀλλαχοῦ ἔγινεν ἡ φυλάκισις τοῦ Ἰωάννου, ἐπειδὴ ἡ ἐν τῇ Περαίᾳ Μαχαιροῦς αὕτη ἦτο τότε ὑποκειμένη εἰς τὸν Ἀρέταν, βασιλέα τῆς Ἀραβίας, ὅστις ἦτο μὲν πενθερὸς τοῦ Ἡρῴδου, ἀλλὰ τοῦ ὁποίου τὴν θυγατέρα, νόμιμον ἔχων γυναῖκα ὁ Ἡρῴδης, ἀπέβαλε λαβὼν τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ του. Τινὲς δὲ λέγουσιν, ὅτι κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ Ἰανουαρίου παρεδόθη ὁ Ἰωάννης εἰς τὸν Ἡρῴδην, ἐν τῷ τριακοστῷ πρώτῳ ἔτει τῆς ἡλικίας τοῦ Κυρίου.

Καὶ τοῦτο δὲ σημειοῦμεν ἐνταῦθα, ὅτι κατὰ τὸ τεσσαρακοστὸν ἔτος ἀπὸ Χριστοῦ ἐξωρίσθη ὁ Ἡρῴδης οὗτος (ὅστις ἦτο θεῖος τοῦ βασιλέως Ἀγρίππα, τοῦ τῶν Ἰουδαίων βασιλεύοντος) ὑπὸ τοῦ αὐτοκράτορος τῆς Ρώμης Καλλιγούλα, μετὰ τῆς μοιχαλίδος Ἡρῳδιάδος, εἰς τὸ Λούγδουνον (Lyon) τῆς Γαλλίας, καὶ ἐκεῖθεν εἰς τὴν Ἱσπανίαν· ἐκεῖ δὲ ὄντες ἐξόριστοι ἀπωλέσθησαν καὶ οἱ δύο, ὡς γράφει ὁ Ἰώσηπος εἰς βιβλ. ιηʹ τῆς «Ἀρχαιολογίας» κεφ. ιηʹ καὶ ιθʹ καὶ βιβλ. βʹ, κεφ. ιϛʹ περὶ ἁλώσεως, καὶ ὁ Εὐσέβιος εἰς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας βιβλ. βʹ, κεφ. δʹ.

Ὁ δὲ Γεώργιος Σύγκελλος προσθέτει ἐν τῇ Χρονολογίᾳ, ὅτι καὶ τὴν θυγατέρα τῆς Ἡρῳδιάδος Σαλώμην, τὴν ἀσέμνως χορεύσασαν, κατέπιεν ἡ γῆ ζῶσαν· τὸν δὲ τρόπον καθ’ ὃν αὕτη ἀπώλετο διηγεῖται Νικηφόρος ὁ Κάλλιστος εἰς τὸ βιβλ. αʹ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας λέγων, ὅτι ταύτης διαβαινούσης ἀπό τινα ποταμὸν παγωμένον, ἐσχίσθη ὁ πάγος ὑπὸ τοὺς πόδας της· καὶ τὸ μὲν σῶμά της κατεβυθίσθη, ἡ δὲ κεφαλή της ἐκόπη ὑπὸ τοῦ πάγου, καθὼς δὲ αὕτη ἐγένετο αἰτία τῆς ἀποκεφαλίσεως τοῦ Τιμίου Προδρόμου, οὕτω καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ δικαία κρίσις ἀπεκεφάλισεν αὐτήν. Ταῦτα δὲ διηγεῖται καὶ ὁ Μεταφραστής.

[2] Σημείωσαι πρῶτον ὅτι ὁ Ἰωὴλ ἱστορεῖ εἰς τὸ χρονικόν του ὅτι ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς ἔφερεν εἰς τὸ Βυζάντιον μέρος τοῦ ἱματίου τοῦ Βαπτιστοῦ, ὅπερ εὗρεν ἐν Βεροίᾳ τῆς Συρίας καὶ βόστρυχον αὐτοῦ πεπιλημένον αἵματι, καὶ πρὸς τούτοις ὑλικὸν τοῦ τιμίου σώματος καὶ αἵματος αὐτοῦ (σελὶς 1152 τῆς Δωδεκαβίβλου). Καίτοι δὲ τὸ λείψανον τοῦ Βαπτιστοῦ ἔκαυσεν ἐν Σεβαστουπόλει Ἰουλιανὸς ὁ Παραβάτης, εἰς πολλοὺς ὅμως τόπους φαίνονται τῶν λειψάνων αὐτοῦ μέρη. Ὅθεν καὶ ὁ Θεοφάνης ἱστορεῖ ὅτι ἐπὶ Ἀρκαδίου ἔφεραν τὰ λείψανα τοῦ Προδρόμου εἰς τὴν Ἀλεξάνδρειαν, καὶ ἴσως ἐφύλαξαν ταῦτα τινὲς Χριστιανοί. Ἡ σεβασμία ὅμως κάρα αὐτοῦ ἐφυλάχθη καὶ εὑρέθη σῴα, περὶ ἧς βλέπε εἰς τὴν πρώτην εὕρεσιν αὐτῆς, τὴν ἑορταζομένην κατὰ τὴν εἰκοστὴν τετάρτην τοῦ Φεβρουαρίου ἐν τόμῳ Βʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας».

Σημείωσαι δεύτερον, ὅτι Ἰωσήφ τις ἐκ τῆς Ἰβηρίας τὸ γένος Παρατασφίλης, ἐν ἔτει ͵αχοεʹ (1675) ἐρχόμενος εἰς τὸ Βυζάντιον, ἵνα ἐκεῖθεν ὑπάγῃ εἰς Ἱερουσαλήμ, ἐπεβιβάσθη εἰς πλοῖον Λαζικόν, εἶχε δὲ εἰκόνα τοῦ Προδρόμου κεκοσμημένην, ἥτις ἦτο ἐσκαμμένη ὄπισθεν, καὶ εἶχεν ἐν αὐτῇ τὸν λάρυγγα τοῦ Προδρόμου· ἐπνίγη ὅμως ἐγγὺς τοῦ Κυτώρου τὸ πλοῖον μετὰ τοῦ Ἰωσήφ, τῶν ἀνθρώπων καὶ τῆς εἰκόνος (σελ. 267 τῆς Δωδεκαβίβλου τοῦ Δοσιθέου).