Ὑποσημειώσεις
[1] Βλέπε περὶ τούτου ἐν ταῖς σελίσιν 134-158, τοῦ ἀνὰ χεῖρας τόμου.
[2] Περὶ τοῦ Ἀκινδύνου βλέπε ἐκτενὴ ὑποσημείωσιν ἐν τόμῳ Αʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», εἰς τὸν βίον τοῦ Ὁσίου Μαξίμου τοῦ Καυσοκαλύβη, τῇ ιγʹ (13ῃ) τοῦ μηνὸς Ἰανουαρίου.
[3] Βλαχίαν ἐννοεῖ ἐδῶ ὁ συγγραφεὺς τὰ βλαχοχώρια τῆς ὀρεινῆς Θεσσαλίας, οἱ κάτοικοι τῶν ὁποίων ἐκαλοῦντο Βλάχοι ἢ Κουτσόβλαχοι. Ὅτι δὲ οὗτοι εἶναι λαὸς γνησίως Ἑλληνικὸς βλέπε ἐν τῇ «Θρησκευτικῇ καὶ Ἠθικῇ Ἐγκυκλοπαιδείᾳ» (τόμος 7ος, στ. 952-954). Σταγοὶ δὲ εἶναι ἡ νῦν Καλαμπάκα.
[4] Τὰ Μετέωρα ἀποτελοῦν ἀναμφιβόλως ἓν ἀπὸ τὰ πλέον ἀξιοθαύμαστα θεάματα τῆς ὑφηλίου. Πολλοὶ Ἕλληνες καὶ ξένοι σοφοὶ περιέγραψαν διὰ τῶν ἁδροτέρων χρωμάτων τὸ ἐξαίσιον φαινόμενον τῶν Μετεώρων. Τὴν ἐπιβλητικότητα καὶ τὸ δέος, ἅπερ ἐμποιεῖ εἰς τὸν ἐπισκέπτην ἡ φυσικὴ κατάστασις τῶν πανυψήλων βράχων ἐπαυξάνουν τὰ περίλαμπρα κτίσματα τῶν Ἱερῶν Μοναστηρίων, τὰ ὁποῖα ὡς οὐρανόπλεκτα στέμματα περικοσμοῦν τὰς ὑψηλοτέρας κορυφὰς αὐτῶν. Ὁ Δανὸς Ussing εἰς μίαν περιγραφήν του περὶ τῶν Μετεώρων λέγει· «Ποτὲ ἄλλοτε δὲν εἶδον τοπίον περισσότερον ἰδιότροπον καὶ θαυμαστὸν ἀπὸ τοὺς μελανοὺς βράχους τῶν Μετεώρων. Ὡσὰν κολῶναι κομμέναι φυτρώνουν ἀπὸ τὴν γῆν καὶ φαντάζουν κατὰ τὴν νύκτα εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ ἐπισκέπτου ὡς ἀπειλητικὰ φαντάσματα…». Ὁ δὲ Ἕλλην ἀρχαιολόγος Ἀλέξανδρος Φιλαδελφεὺς λέγει· «Τὰ Μετέωρα εἶναι ἐντελῶς κτῆμα Θεσσαλικόν, πρωτοτυπώτατον καὶ οὐδαμοῦ ἀλλαχοῦ ἀπαντῶν». Ὁ Γάλλος Heuzey ὀνομάζει τὰ Μετέωρα «ἓν ἐκ τῶν θαυμάτων τῆς Ἀνατολῆς, δάσος γιγαντωδῶν βράχων». (Βλέπε «Ἀρχαιολογικὸς καὶ Τουριστικὸς Ὁδηγὸς Θεσσαλίας», Βόλος 1958, σελ. 327-329). Περισσότεροι ἀπὸ χιλίους ὑπολογίζονται οἱ ὅλοι βράχοι τῶν Μετεώρων.
Εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὑψηλοτέρου ἀπὸ τοὺς βράχους αὐτούς, τὸν πλέον ἀπορρῶγα καὶ δυσανάβατον, τὸν διὰ τοῦτο καὶ ἰδιαιτέρως Μετέωρον ἀποκληθέντα ὑπὸ τοῦ Ὁσίου, ἀνελθὼν ὁ Ἀθανάσιος ἔπηξε τὴν ἀσκητικὴν αὐτοῦ παλαίστραν, ἐκεῖ ὅπου σήμερον ὑψοῦται ἡ ἐπιβλητικὴ καὶ περίλαμπρος βασιλικὴ Μονὴ ἡ τιμωμένη ἐπ’ ὀνόματι τῆς θείας τοῦ Κυρίου Μεταμορφώσεως. Ἡ σεβασμία αὕτη Μονὴ τῆς ὁποίας πρῶτος κτίτωρ καὶ οἰκιστὴς ὑπῆρξεν ὁ Ὅσιος οὗτος Ἀθανάσιος, δεύτερος δὲ τοιοῦτος ὁ κατὰ τὴν σήμερον ἐπίσης ἑορταζόμενος καὶ ἐν συνεχείᾳ τοῦ παρόντος Συναξαρίου ἀναφερόμενος Ὅσιος Ἰωάσαφ ὁ βασιλεύς, συγκροτεῖται ἀπὸ διάφορα ἐπιβλητικὰ κτίσματα καὶ Ναούς, ὧν ὁ πλέον ἐπιβλητικώτερος, τὸν ὁποῖον μάλιστα ὁ Ἄγγλος Leake χαρακτηρίζει ὡς ἕνα ἀπὸ τοὺς μεγαλυτέρους καὶ ὡραιοτέρους Ναοὺς τῆς Ἑλλάδος, εἶναι ὁ τῆς θείας Μεταμορφώσεως. Πλὴν τούτου ἡ Ἱερὰ αὕτη Μονὴ ἔχει ἀκόμη τὸν Ναὸν τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης, τὸν Ναὸν τοῦ Τιμίου Προδρόμου καὶ τὸν Ναὸν τοῦ Ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Μετεωρίτου, ὅστις εὑρίσκεται εἰς τὴν εἴσοδον τῆς Μονῆς. Εἶναι μικρὸς Ναὸς λαξευμένος εἰς τὸν βράχον, ἐκεῖ ὅπου ὁ Ὅσιος Ἀθανάσιος εἶχε πήξει τὴν ἀσκητικήν του παλαίστραν, περὶ ἧς ἐνταῦθα γίνεται λόγος, ἥτις διὰ τοῦτο καὶ «Σκήτη τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου» ὀνομάζεται.
Πλὴν τῶν Ναῶν, ἄλλα κτίσματα τῆς Μονῆς εἶναι τὰ κελλία τῶν Μοναχῶν· ἡ Τράπεζα, διαστάσεων 35x12 μέτρων· τὸ μαγειρεῖον, ἐκ τῶν ἀρχαιοτέρων κτισμάτων ἐντὸς τοῦ ὁποίου διακρίνεται ἀκόμη ἡ θέσις τοῦ βαρούλκου (βίντσι) διὰ τοῦ ὁποίου ἐγένετο ἡ τοποθέτησις τῆς τεραστίας Κύτρας (καζάνι) ἐπὶ τῆς ἑστίας· τὸ «μακεπιὸ» (ἀρτοποιεῖον), εἰς τὸ ὁποῖον παρεσκευάζοντο καθημερινῶς ἑκατοντάδες ἀρτιδίων διὰ τοὺς Μοναχοὺς καὶ τοὺς πολυπληθεῖς προσκυνητάς· αἱ ἀποθῆκαι, εἰς τὰς ὁποίας μεταξὺ ἄλλων σῴζονται τὰ παλαιὰ οἰνοβάρελα· ὁ πύργος μὲ τὴν ἀνέμην, διὰ τῆς ὁποίας ἀνήρχοντο τὸ πάλαι εἰς τὴν Μονὴν καὶ ἡ ὁποία νῦν χρησιμοποιεῖται μόνον διὰ τὸ ἀνέβασμα διαφόρων ἀντικειμένων· τὸ Νοσοκομεῖον καὶ Γηροκομεῖον της καὶ ὁ Ξενών.
Ἐν τῇ Ἱερᾷ ταύτῃ Μονῇ τοῦ Μετεώρου ἀποθησαυρίζεται καὶ πλῆθος ἱερῶν καὶ ἁγίων Λειψάνων καὶ ἄλλων σπουδαίων κειμηλίων, ἅτινα κατὰ καιροὺς συνεκεντρώθησαν ἐκεῖ, ἐξ ὧν σπουδαιότερα εἶναι τὰ ἑξῆς:
Αʹ) Τίμιαι Κάραι: 1) Τοῦ Κτίτορος τῆς Μονῆς Ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Μετεωρίτου. 2) Τοῦ δευτέρου Κτίτορος Ὁσίου Ἰωάσαφ τοῦ βασιλέως. 3) Τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. 4) Τοῦ Ἀθλοφόρου καὶ Ἰαματικοῦ Παντελεήμονος (τὸ ἄνω τμῆμα). 5) Τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος. 6) Τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου. 7) Τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος. 8) Τοῦ Ὁσίου Δανιὴλ τοῦ Μετεωρίτου. 9) Τοῦ Ὁσίου Νικολάου τοῦ Νεοφανοῦς τοῦ Χίου.
Βʹ) Τίμιαι χεῖρες: 1) Τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (δεξιά). 2) Τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος (δεξιά). 3) Τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου Νεοκαισαρείας (ἀριστερά). 4) Τῆς Ἁγίας Ὁσιομάρτυρος Παρασκευῆς (ἀριστερά).
Γʹ) Τεμάχια Ἱερῶν Λειψάνων: 1) Τοῦ Τιμίου Προδρόμου. 2) Τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέου τοῦ Πρωτοκλήτου. 3) Τοῦ Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Χαραλάμπους. 4) Τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος. 5) Τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Τρύφωνος. 6) Τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Μερκουρίου. 7) Τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κηρύκου καὶ Ἰουλίττης. 8) Τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. 9) Τοῦ Ὁσίου Σάββα, τοῦ Ἡγιασμένου. 10) Τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου Κρήτης. 11) Τοῦ Ἁγίου Ἀχιλλίου. 12) Τῶν Ἁγίων Δισμυρίων Μαρτύρων καὶ πλεῖστα ἄλλα εἰς κοινὰς μετ’ ἄλλων ἀργυρᾶς θήκας.
Μεταξὺ τῶν ἄλλων Ἱερῶν κειμηλίων, τὰ ὁποῖα φυλάσσονται εἰς τὴν Ἱερὰν Μονὴν τοῦ Μετεώρου, εἶναι Σταυροὶ ξυλόγλυπτοι καὶ ἐπάργυροι μεγάλης ἀξίας, Ἱερὰ Εὐαγγέλια, Ἱερὰ σκεύη, Ἱερὰ ἄμφια, Ἐπιτάφιοι, Εἰκόνες φορηταὶ καὶ διάφορα ἄλλα ἱερὰ ἀντικείμενα. Ὑπάρχει ἀκόμη ἐν αὐτῇ καὶ πλῆθος σπουδαίων Κωδίκων χειρογράφων καὶ βιβλίων. Περισσοτέρας πληροφορίας περὶ τῶν Μετεώρων δύναται νὰ λάβῃ ὁ βουλόμενος ἀπὸ τὸ τεῦχος «Τὰ Μετέωρα», τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Τρίκκης καὶ Σταγῶν κ.κ. Διονυσίου.
