ΣΑΒΒΑΣ ὁ Ἅγιος Μάρτυς, ὁ Γότθος, ἤκμασε κατὰ τοὺς χρόνους τῶν βασιλέων Οὐαλεντινιανοῦ τοῦ μεγάλου (364-375) καὶ Οὐάλεντος (364-378), τῶν αὐταδέλφων, διέτριβε δὲ εἰς τὴν Γοτθίαν [1], τὴν κατὰ Κριμαίαν, πλησίον τοῦ Καφᾶ. Μικρὸν δὲ παιδίον ἀκόμη προετίμησε τὴν Πίστιν τοῦ Χριστοῦ καὶ ἐχλεύαζε τοὺς λατρεύοντας τὰ εἴδωλα, ὄχι δὲ μόνον δὲν ἐδέχετο νὰ φάγῃ ἀπὸ τὰ σφάγια, τὰ ὁποῖα προσέφερον εἰς τὰ εἴδωλα, ἀλλὰ πρὸς τούτοις ἠμπόδιζε καὶ τοὺς θέλοντας νὰ τρώγωσι ταῦτα εἰδωλολάτρας, διδάσκων αὐτοὺς τὴν εἰς Χριστὸν Πίστιν.
Ἐπειδὴ δὲ ἔγινεν εἰς πολλοὺς πρόξενος σωτηρίας, διὰ τοῦτο ὥρμησαν κατ’ αὐτοῦ οἱ τῶν εἰδώλων λατρευταὶ καὶ ἐξεδίωξαν αὐτὸν ἐκ τῆς πόλεώς των. Μετά τινα δὲ χρόνον, ἐν ᾧ ἠρεύνων οἱ εἰδωλολάτραι νὰ εὕρωσι Χριστιανούς, ὁ Ἅγιος Σάββας προσῆλθεν αὐτόκλητος εἰς αὐτοὺς καὶ ἀπεκάλυψεν ὅτι εἶναι Χριστιανός. Οἱ δὲ εἰδωλολάτραι, ἀφοῦ ἐνέπαιξαν αὐτόν, τὸν ἄφησαν ἀνενόχλητον. Ἀργότερον δέ, ὅταν ἦλθεν εἰς τὸν τόπον αὐτῶν ὁ ἀρχηγὸς τῶν Γότθων Ἀθανάριχος, συνέλαβον τὸν Ἅγιον καὶ ἀφ’ οὗ ἔδειραν αὐτὸν μὲ φραγγέλιον, ἤτοι μὲ σχοινίον πλεκτόν, τὸν ἐξήπλωσαν ἐπὶ ἄξονος· ἔπειτα ἐκρέμασαν αὐτὸν ἐκ τῆς δοκοῦ τῆς στέγης καὶ τὸν ἠνάγκαζον νὰ γευθῇ ἐκ τῶν σφαγίων τῶν προσφερθεισῶν εἰς τὰ εἴδωλα θυσιῶν. Μὴ δεχθέντος δὲ τοῦ Ἁγίου, ἔφερον αὐτὸν εἰς τὸν ποταμὸν Μουσαῖον, κρεμάσαντες δὲ ἐκεῖ εἰς τὸν λαιμόν του ξύλον βαρύ, ἔπνιξαν αὐτόν, ἄγοντα τὸ τριακοστὸν ὄγδοον ἔτος τῆς ἡλικίας του καὶ οὕτως ἔλαβεν ὁ ἀοίδιμος τὸν στέφανον τοῦ Μαρτυρίου.
Ὑποσημειώσεις
[1] Γοτθία ὀνομάζεται ἐνταῦθα ἡ παρὰ τὴν Κριμαίαν περιοχὴ καὶ λίαν ὀρθῶς. Διότι οἱ Γότθοι ἦσαν φυλὴ Γερμανική, ἐκ Σκανδιναυΐας ὁρμηθέντες· διεπεραιώθησαν δὲ οὗτοι πρῶτον εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Βιστούλα, ἐκεῖθεν δὲ κατὰ τὸν Βʹ μ.Χ. αἰῶνα κατῆλθον εἰς τὰς περὶ τὰ Καρπάθια καὶ τὸν Δούναβιν χώρας. Ἔπειτα διῃρέθησαν οὗτοι εἰς Ὀστρογότθους καὶ Βησιγότθους, ἐκ τῶν ὁποίων οἱ πρῶτοι κατῴκησαν τὴν νότιον Ρωσίαν, ὅπου ἡ χερσόνησος τῆς Κριμαίας. Γοτθία λοιπὸν λέγεται ἡ περιοχή, ἐκ τῶν κατοικησάντων αὐτὴν Γότθων. Διὰ τὴν ἱστορίαν δὲ γράφομεν, ὅτι οἱ Βησιγότθοι, μὲ τὴν προστασίαν τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων ἐπροχώρησαν εἰς τὴν Θρᾴκην, ἀδείᾳ δὲ τοῦ αὐτοκράτορος Οὐάλεντος ἐγκατεστάθησαν ἐν αὐτῇ. Ὑπὸ τούτων ἐφονεύθη ὁ αὐτοκράτωρ Οὐάλης ἐν ἔτει 378 εἰς μάχην ἔξωθι τῆς Ἀδριανουπόλεως, ὅπου ἐκάη ζῶν, καθὼς προεῖπεν εἰς αὐτὸν ὁ Ὅσιος Ἰσαάκιος. Βλέπε περὶ τούτου ἐν τόμῳ Εʹ τοῦ ἡμετέρου «Μεγάλου Συναξαριστοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας», τῇ λʹ (30ῇ) τοῦ μηνὸς Μαΐου.